Sizlere daha iyi bir hizmet sunabilmek için sitemizde çerezlerden faydalanıyoruz. Deneyimlerinizi kişiselleştirmek amacıyla KVKK ve GDPR uyarınca kullanılan çerezler bakımından daha fazla bilgi için Kişisel Verilerin Korunması Kanunu sayfasını ziyaret edebilirsiniz. Sitemizi kullanarak, çerezleri kullanmamızı kabul edersiniz.

Çinko Eksikliği

Çinko Eksikliği Hakkında
Çinko Eksikliği Nedenleri
Çinko Eksikliği Belirtileri
Çinko Eksikliği Tanı Ve Teşhis Yöntemleri
Çinko Eksikliği Risk Faktörleri
Çinko Eksikliği Komplikasyonları
Çinko Eksikliği Nasıl Önlenir?
Sık Sorulan Sorular

Çinko eksikliği günümüzde birçok hastalığın oluşumuna neden olan sorunlardan biridir. Çinko eksikliği durumunda günlük hayatımızı ciddi anlamda etkileyen sorunlar oluşur. Vücutta çinko eksikliğine neden olan durumlar aşırı alkol tüketimi sağlıksız beslenme ve bazı ilaçların eksikliği olarak sıralanabilir. Çinko kişi sağlığı için oldukça önemlidir. Vücuda dışarıdan alınacak olan çinko sağlık açısından büyük tehdit oluşturmaktadır. Vücudun bağışıklık sisteminin düzenleyerek metabolizmayı güçlendirici etkisi yüksek. Dolayısıyla çinko eksikliği durumunda bazı sağlık sorunları yaşanıyor.

İnceleyen ve Onaylayan : Uzman Dr. Sema Tutar Pişkinsüt

Çinko Eksikliği Hakkında

Çinko eksikliği ülkemiz de ve dünya da yaygın olarak görülmektedir. Çinko eksikliği genel olarak sağlıksız ve yetersiz beslenmeden kaynaklı olarak birçok insanın yaşam kalitesini düşürüyor. Kaliteli ve sağlıklı bir yaşam sürmek için hangi gıdaların içeriğinde çinko olduğunu bilmek gerekiyor. Çinko eksikliği belirtilerini göz önünde bulundurarak beslenmeye dikkat etmek gerekiyor. Çinko eksikliği hastalıklara neden olmasının sebebi çinkonun enfeksiyonlara karşı bir kalkan oluşturmasıdır. Çinko bunların yanında dokuları yenileyerek vücuttaki oluşabilecek zararlı yapıların oluşumunu engeller.

Çinko Eksikliği Nedir?

Çinko eksikliğinin ne olduğunu paylaşmadan önce çinkonun ne olduğunu bilmek gerekiyor. Çinko, insan vücudunda bağışıklık sisteminin düzenli çalışmasını sağlayan, cinsel fonksiyonların kontrolünü sağlayan, hormon salınımını kontrol eden, vücutta oluşan yaraların iyileşmesini sağlayan ve büyüme de büyük katkısı olan bir mineraldir. Bunların yanında saçların cildin ve tırnakların korunmasına yardımcı olur. Çinko eksikliğin durumunda ciltte bozulma, tırnaklarda kırılma, görme yetisinde kayıplar ve cinsel isteksizlik gibi istenmeyen durumlar gelişir. Sağlıklı bir yaşam için tüm vitamin ve minerallerin alınması gerekiyor. Sağlıklı bir hayat için günlük belli miktarda çinko alınması şart. Çinko besinler aracılığıyla alınır. Günlük alınması gereken ideal çinko miktarı kişilerin yaşına ve cinsiyetine göre değişkenlik gösterir. Yetişkinlerde alınması gereken ideal çinko miktarı 7 mg iken çocuklarda ise 11 mg dir. 1-3 yaş arası bebeklerde 3 mg çinko alınması gerekir. Gebelik döneminde alınması gereken çinko miktarı 20 mg dir. Yeterli miktarda çinko alımı gerçekleşmediğinde çinko eksikliği oluşmaktadır. Çinko eksikliğine göre 3 tip çinko eksikliği vardır.

Düşük Derecede Çinko Eksikliği

Düşük dereceli çinko eksikliğinde metabolizmanın yavaşlamasıyla hastalıklara karşı olan direncin zayıflamasına neden olur. Bağışıklık sistemi zayıflar ve sık enfeksiyon riski oluşur. Düşük derecede çinko eksikliği gelişme döneminde olan çocuklarda gelişim geriliğine neden olur. Bunun sebebi ise çinkonun büyüme ve gelişim önemli rol oynamasıdır. Erkeklerde testosteron hormonlarında azalmaya neden olur. Sinirsel değişikliklere sebep olarak duygu durum değişimleri oluşur. Bu durumların tedavisi ilaçlarla ve besin desteğiyle yapılabilir. Erken müdahale büyük önem arz etmektedir.

Orta Derecede Çinko Eksikliği

Düşük derecede çinko eksikliğinde görülen belirtilere müdahale edilmediğinde maalesef karşılaşılan durumlar ilerleme gösterir. Orta dereceli çinko eksikliği meydana gelir. Orta dereceli çinko eksikliğinde erkeklerde hormonların yanı sıra cinsel organda gelişme durabilir. Gelişme çağındaki çocuklarda büyüme azalır. Yani boy ve kilo olarak gelişme durur. Orta dereceli çinko eksikliği ciltte bozulmalara neden olarak görüntü sorunları oluşur. Orta derecede çinko eksikliği olan hastalarda iştah kaybı görülür. İştah kaybı kilo kaybına neden olarak hastalıklara zemin hazırlar. Gözlerde görme sorunları oluşur. Özellikle gece görüşünde uyum bozukluğu yaşanır. Çinko ihtiyacı karşılanmadığında körlük gibi ciddi komplikasyonlara neden olabilir. Çinko tat alma duyusunda önemli yere sahip olan bir mineraldir. Eksikliği durumunda hastanın tat alma duyusunda bozulmalar meydana gelir.

Yaşamı Tehdit Edecek Derecede Çinko Eksikliği

Yaşamı tehdit edecek seviyede çinko eksikliğinde ciddi hastalıklar başlar. Saç dökülmesi, saç kıran hastalığı, cildin matlaşması, zihinsel sorunlar, enfeksiyon hastalıklarına tutulma ve deri hastalıklarının oluşması olarak sıralanabilir. Bu hastalıkların oluşumunda acilen tedaviye başlanmalı aynı zamanda çinko eksikliği giderilmelidir.

Çinko Eksikliği Hangi Hastalıklara Yol Açıyor?

Çinko eksikliği erkeklerde testosteron hormonunda azalmaya neden olduğu için prostat hastalığına ve kısırlığa neden olur. Testosteron hormonunun azalması hastalıkların yanı sıra cinsel isteksizlik oluşturur. Prostat iltihabı oluşumu çinko depolanmasını engeller. Vücutta çinko miktarının azalması prostat iltihabına neden olarak kanser oluşumuna zemin hazırlar. Çinko eksikliğinin kadınlar üzerinde de etkisi büyüktür. Sağlıklı bir kadın periyodik olarak aylık dönemde 1 kez yumurtlama dönemi geçirir. Çinko eksikliğine bağlı olarak kadınlarda yumurta gelişimi ve sağlıklı yumurta oluşumunda bozulmalar görülür. Yumurta kalitesinin bozulması kadınlarda kısırlığa neden olur. Hormonal yapının sekteye uğraması bu durumun başlıca sebebidir. Hormonlardaki bozulma daha da ileri giderek meme kanserine sebep olabilir.

Çinko kalp sağlığı için de yararlı bir mineraldir. Çinko minerali damarların dayanıklılığını sağlayarak kalbi besler. Çinko eksikliği durumunda damarlar dayanıklılığını yitirerek bazı kalp damar hastalıklarının oluşumuna yol açabilir.

Çinko hormon düzenleyici etkiye sahip olan bir mineraldir. Dolayısıyla bu durum insülin hormonu içinde geçerlidir. Çinko minerali insülin hormonunun pankreasta depolanmasını sağlayarak vücutta yağ oluşumuna engel olur. Aynı zamanda hücre yapısını güçlendirerek insülin hormonun hücre içine geçişini kolaylaştırır. Çinkonun varlığı insülin hormonunu düzenleyerek diyabet hastalarının kan şekeri yüksekliğine engel olur. Şeker seviyesinin dengede olması kişilerin kilo alarak obezite olmasına engel olur. Çinko eksikliği durumunda insülin hormonlarının depolanmaması ve hücre içine geçişi olmadığında yağlanma artar ve obezite hastalığına neden olur.

Çinko mineralinin saç ve deri üzerinde etkileri yüksektir. Saçların ve tırnakların sağlıklı şekilde uzamasını sağlar. Cildin sağlıklı ve parlak görünmesini sağlar. Çinko eksikliği durumunda saçlarda dökülme olur. Cilt renginde matlaşma ve soluk bir görüntü oluşur. Tırnaklar üzerinde ince beyaz çizgilerin oluşmasına neden olur.

Çinko beyin hücrelerinin sağlıklı olarak çalışmasını sağlar. Hücreler arasındaki alışverişi kolaylaştırır. Beynin fonksiyonlarını artırarak hafızayı güçlendiriyor. Beyin dokusunu güçlendirdiği için kişilerde sağlıklı düşünmeyi sağlıyor. Melatonin hormonunun salınımını düzenleyerek sağlıklı bir uykuya yardımcı oluyor. Bireyin sağlıklı şekilde uyuması, bilişsel fonksiyonlarındaki düzenler ve yüksek enerji sağlayarak depresyon, obsesif kompulsif bozuklukluk gibi hastalıklardan korunmasına sağlıyor.

Çinko minerali hücre yenilenmesini sağlayan özelliği ile kanser oluşumunu önler. Çinko eksikliği durumunda hücre yapılarındaki bozulma meme kanseri, yumurtalık kanseri cilt kanseri, kan kanseri ve kalın bağırsak kanseri gibi hastalıklara neden oluyor. Çinko eksikliği göz sağlığı üzerinde etkili ve önemli bir mineral. Yaşlanmaya bağlı olarak gözlerdeki görme kaybı çinko eksikliğine bağlı oluşuyor. Kişilerde yaşın ilerlemesiyle birlikte çinko alımını artırmak gerekiyor. Aksi takdirde görme kayıplarında büyük artış görülüyor.

Çinko Eksikliği Nedenleri

Çinko değerlerinin vücutta eksilmesinin çok fazla nedeni bulunuyor. Bu nedenler arasında beslenme yetersizlikleri, kronik hastalıklar, alkol tüketimi metabolik sorunlar geliyor. Bunların yanında aşırı egzersiz ve aktivite, boşalma, ishal gibi etkenler çinko eksikliğine neden oluyor. Gebelik ve büyüme artan kullanımdan dolayı vücuttaki çinkonun azalmasına neden olan etkenlerden arasında yer alıyor. Çinko eksikliğine neden olan en belirgin etkenleri detaylarıyla inceleyelim.

Diyet Eksikliği

Çinko eksikliğinin en önemli kaynağı besinlerdir. Sağlıklı bir hayat için düzenli beslenmeye ihtiyaç duyulur. Çoğu besin kaynağının içinde çinko yer almaktadır. Tahıllı gıdalar, hayvansal gıdalar, deniz ürünleri, sebze ve meyvelerde bol miktarda çinko bulunmaktadır. Çinko açısından en zengin besin grubu hayvansal gıdalardır. Bu besin gruplarının alınmaması ve düzensiz beslenme çinko eksikliğine neden olmaktadır. Özellikle vejetaryen kişilerde çinko eksikliği yüksek düzeyde görülmektedir.

Aşırı Egzersiz ve Aktivite

Gün içerisinde aktif olan, tempolu işlerde çalışan veya ağır spor dallarıyla ilgilenen kişiler çinko içeren besinler tüketerek takviye yapmalıdır. Vücudun efor kaybı enzimlerin aktif olarak çalışmasına neden olarak çinko eksikliğine neden olmaktadır.

Boşalma

Sağlıklı bir cinsel hayatın en önemli parçalarından biri iyi beslenme. Çinko birçok enzimde şekillendirici etkiye sahip. Yeterli oranda çinko almak daha enerjik olmayı sağlıyor. Testosteron hormonlarının salınımında çinko yer alıyor. Sperm içeriğinde çinko var. Erkekler de boşalma durumunda çinko kaybı yaşanıyor. Tempolu bir cinsel hayat yani sık boşalma çinko eksikliğine neden oluyor. Yeterli ve çinko açısından zengin gıdalar ile beslenme kişilerin cinsel hayatında olumlu etkiler yaratıyor.

Büyüme

Çinko eksikliği görülen çocuklarda büyüme geriliği görülmektedir. Çinko minerali vücutta bulunan büyüme hormonlarını uyarmaktadır. Vücuttan bulunan enzimler üzerinde etkilidir. Çinko eksikliğinde enzimler görevlerini yerine getiremez ve gelişim çağındaki çocuklarda gelişim geriliği olarak dönüş yapar. Büyüme çağındaki çocuklarda boy kısalığı, kilo alamama gibi durumların meydana gelmesine neden olmaktadır.

Aşırı Alkol Tüketimi

Aşırı alkol tüketimi karaciğeri etkiliyor. Karaciğerin düzgün çalışmasını sağlayan etkenlerden biri de çinko mineralidir. Aşırı alkol tüketimi karaciğerin normalin üstünde çalışarak enzimlerin zarar görmesine neden oluyor. Artan kayıp ise çinko eksikliğine neden oluyor. Alkol tüketiminin azaltılması veya tamamen terk edilmesi karaciğer sağlığı için önemli bir faktördür.

Çinko Eksikliği Belirtileri

Çinko eksikliğinin anlamak çok zor bir durum değildir. Çinko eksikliği günlük hayatta belirtilerini veriyor. Özellikle bayanlarda saç dökülmesi tırnaklardaki değişimler ilk sıralarda yer alıyor. Erkeklerde cinsel performans düşüklüğü ve çabuk yorulma olarak belirtiler taşıyor. Çinko eksikliği ileri düzeyde ise ciddi belirtiler gösterebilir. Belirtiler görüldüğünde bir sağlık kuruluşuna giderek tedavi alınmalıdır.

Saç Dökülmesi

Çinko eksikliğinde saçlarda dökülme görülür. Saç dökülmesinin sebebi ise çinkonun saçı beslemesi ve saçların yenilenmesini sağlamaktır. Çinko minerali saç yenilenmesini sağlamadığında saç telleri incelerek zayıflar. Zayıflayan saç telleri çinko eksikliğine bağlı olarak dökülür. Bilinenin aksine saçlar şampuan, saç kremi gibi dış etkilerle değil aldığımız besinler ile içeriden beslenir. Çinko eksikliğini gidererek sağlıklı saçlara kavuşmak oldukça kolaydır.

Cilt ve Tırnaklarda Değişimler

Tırnak kırılmasının en yaygın sebeplerinden biri çinko eksikliğidir. Çinko eksikliği tırnak üzerinde lekelere neden olmaktadır. Yeterli miktarda çinko alınmadığında tırnak yapısı zayıflar. Tırnaklarda kırılma ve oyuklara neden olur. Özellikle kadınlar tırnak görüntüsüne fazlasıyla dikkat etmektedir. Saçlar da olduğu gibi tırnağı dış etkilerle güçlendirmek çok zordur. Aldığımız besinler sayesinde çinko eksikliği giderilir. Özellikle balık, yumurta, sebze ve meyveler çinko açısından zengin besinlerdir. Sağlıklı ve güzel görünen tırnaklara sahip olabilmek için beslenmeye ve çinko tüketimine özen göstermek gerekmektedir.

Karaciğer ve Böbrek Fonksiyonlarında Azalma

Karaciğer vücuttaki en ağır iç organlardan biridir. Göğüs kafesinin altında yer alır. Karaciğer vücuda alınan zararlı maddelerden korunmamızı sağlar. Özellikle alkol kullanan kişilerde karaciğer fonksiyonları sayesinde alkolün dışarı atılmasını sağlar. Aynı zamanda çinko mineralinin enfeksiyon ve hastalıklara karşı kalkan oluşturarak, kanı temizlemek, sindirime yardımcı olmak gibi görevleri bulunur. Çinko bu işlevleri yapmak adına karaciğerdeki enzimleri uyarır. Çinko eksikliği durumunda ise Karaciğer fonksiyonlarında bozulmalar görülür. Böbrek hastalıkları da çinko eksikliğine neden olmaktadır. Özellikle kronik böbrek yetmezliği görülen hastalarda çinko eksikliğine eğilim yüksektir.

Yaraların Geç İyileşmesi

Çinko cildin iyileşmesinde ve genç kalmasında ciddi faydalar sağlar. Ciltte oluşan yaraların hızlı bir şekilde iyileşmesini ve kapanmasını sağlar. Cilt, yaraların iyileşmesi için çinkoya ihtiyaç duyar. Çinko eksikliği durumunda yaralar daha geç iyileşir. Vücutta oluşan yaraların daha çabuk iyileşmesi için çinko içeren besinler tüketmek fayda vardır.

Tat alma Duyusunda Bozukluk

Çinko dilde bulunan hücreleri uyararak tat almaya yardımcı olan bir mineraldir. Vücuttaki çinko mineralinin eksikliği tat alma duyusunda bozukluğuna neden olmaktadır. Çinko eksikliğinde ağızda metalik bir tat oluşumu hissedilir. Tat alma duyusunda sorun yaşayanlar acilen kan testi yaptırarak çinko değerlerini ölçtürmelidir.

Hormonal Sorunlar

Çinko yüksek sayıda enzimin çalışmasında ve bağışıklık sisteminde hücre bölünmesine ve hücre yenilenmesinde aktif olarak görev yapan bir mineraldir. Çinko mineralinin kansere karşı koruyuculuğu sağlık konusunda en büyük desteklerden biri. Aynı zamanda DNA¹nın onarılması konusunda büyük bir sorumluluğu bulunuyor. Kadınlarda ve erkeklerde doğurganlık hormonlarını dengeliyor. Çinko doğurganlığın artmasına yardımcı oluyor. Çinko eksikliği durumunda ise kadınlarda yumurta bozukluğuna meydana gelir. Erkeklerde ise sperm kalitesinin düşmesine neden olarak döllenmenin oluşmasını engellenir.

Çinko Eksikliği Tanı ve Teşhis Yöntemleri

Çinko eksikliği belirtilerinin görülmesinin yanı sıra kişilerin sahip oldukları kronik hastalıklarda çinko eksikliğine neden olmaktadır. Bu kronik hastalıklar; kronik böbrek ve karaciğer hastalıkları, kronik ishal, çölyak hastalığı, diyabet gibi hastalıklardır. Hasta sahip olduğu kronik hastalıkların tedavisini alırken çinko düzeyi normal aralıkta tutulması gerektiği için kontrol altına alınmalıdır. Çinko eksikliğinin tanı ve teşhisi yapılırken bir dahiliye ve endokrinoloji uzmanına giderek muayene olmak gerekmektedir.

Endokrinoloji Muayenesi

Çinko eksikliğinin belirtilerini yaşayan hastalar endokrinoloji bölümüne gidip muayene olarak test yaptırmalıdır. Saç dökülmesi, tırnak kırılması, tat almanızda yaşamış olduğunuz bozukluklar, iyileşmeyen yaralar çinko eksikliğinde görülen en önemli belirtilerdir. Belirtilerin sebebini öğrenmek için muayene olarak test yaptırmanız gerekecektir.

Kan Ve İdrar Tahlillerin Yapılması

Endokrin muayenesinde hastanın şikayetleri dinlendikten sonra hastadan kan ve idrar örnekleri alınarak çinko düzeyi araştırılır. Tahlil sonuçları değerlendirilerek hastaya çinko takviyesi için ilaç verilir. Doktorunuzun verdiği beslenme önerileri ile çinko eksikliği giderilebilir.

Çinko Eksikliği Risk Faktörleri

Çinkonun vücuttaki faydaları saymakla bitirilemeyecek kadar çok. Ancak kontrolümüz dışında çinko eksikliği yaşayabileceğimiz bazı durumlar vardır. Bu durumlar kullanmış olduğumuz ilaçlar, kadınlarda gebelik durumu, hormon desteği kullanan kişiler ve yaşın ilerlemesi olarak sayılabilir. Risk faktörü içinde yer alan kişiler çinko değerlerini düzenli olarak takip etmelidir.

Bazı İlaçların Kullanımı

Çinko eksikliği sadece besinlerle çinko alımının yetersiz olmasından dolayı oluşmaz. Kullanılan doğum kontrol ilaçları adet düzenleyici ilaçlar hormon dengesini bozarak çinko emilimini artırmaktadır. Dolayısıyla çinko eksikliği oluşmaktadır.

Hormon Desteği Alanlar

Kadınlarda menopoz sonrası dönemde hormon desteği alımı durumunda çinko eksikliği görülme ihtimali daha yüksektir. Menopoz sonrası dönemde hormon desteği uygulanır ancak menopoza giren her kadın hormon desteği almak zorunda değildir. Hormon desteği alımı çinko seviyesinin düşmesine neden olur. Doktor kontrolünde ilaç desteğiyle çinko normal seviyeye çekilebilir.

İleri Yaş

Yaşlılarda çinko eksikliği genç hastalara oranla ileri seviyede seyreder. Sebebi ise beslenme ilgili değildir. Yaşlanmaya bağlı olarak zamanla vücutta iltihaplanma süreci artmaktadır. Çinko kullanımı da aynı oranda artış gösterir. Yaşlanmayla beraber vücuttaki zararlı toksin maddelerin artması da çinko ihtiyacı daha da yükseltir.

Çinko Eksikliği Komplikasyonları

Çinko eksikliği beslenme bozukluklarına bağlı gelişerek metabolik formun bozulmasına yol açan nadiren de olsa genetik bir bozukluk olan akrodermatitiz enteropatikaya bağlı oluşan bir hastalıktır. Çinkonun vücutta birçok alanda faydası bulunurken eksikliği durumunda ise çeşitli komplikasyonlar meydana gelmektedir. Çinko eksikliği gelişim geriliği, cinsel sorunlar, saç dökülmesi ve bazı hastalıkları beraberinde getirir.

Sarı Nokta Hastalığı

İnsan vücudunda bağışıklık sisteminde önemli yere sahip olan çinko minerali görme duyusunda büyük destek sağlamaktadır. Çinko gözü koruyan pigmentlerin oluşturmasına yardımcıdır. Çinko eksikliğinde koruyucu pigment oluşumu engellenir. Koruyucu pigmentlerin olmaması bir göz hastalığı olan makula yani sarı nokta hastalığına neden olur. Sarı nokta hastalığının tedavi edilmesinde çinko ciddi önem taşımaktadır. Çinko bakımından zengin besinlerin tüketilerek hastalığın oluşma riski azaltılabilir.

Cinsel İsteksizlik ve Kısırlaşma

Cinsel hayatın düzeni için beslenme büyük önem arz eder. Beslenme desteği ve egzersizler ile birlikte cinsel hayatınızda ciddi değişimler kaydedilebilir. Cinsel gücü artıran besinlerin başında çinko ve vitamin içeren besin yer alıyor. Nedeni ise enerjiye üst seviyeye taşıması olarak biliniyor. Çinko eksikliği görülen kişilerde cinsel isteksizlik uyanıyor. Erkeklerde testosteron hormonu baskılanırsa, kadınlar da periyodik yumurtlama da oluşan sorunlar çinko eksikliğinin olumsuz sonuçları olarak ortaya çıkıyor. Aynı zamanda erkeklerde zamanla erken boşalma, sertleşme sorunu cinsel soğukluk gibi sorunlar oluşuyor. Çinko eksikliği ileri seviyeye ulaştığında bu sorunlar kısırlığa neden oluyor.

Dikkat Dağınıklığı

Çinkonun tartışmasız faydalarından biri beyin hücrelerini yenilenmesini sağlamak. Beyin dokusundaki hücrelerin yapısında yaptığı yenilenme sayesinde beyin fonksiyonlarının düzenli çalışmasını sağlayan çinko minerali eksikliği durumunda ise dikkat dağınıklığına neden oluyor. Özellikle gelişim çağındaki çocuklarda çinko eksikliği dikkat dağınıklığı, adaptasyon eksikliği ve unutma sorunlarına yol açıyor.

Çinko Eksikliği Nasıl Önlenir?

Çinko eksikliğinin kolay bir şekilde önlemek muhtemel. Tabi ki bu durumun hastaların hayat düzenine paralellik gösteriyor. Çinko eksikliğini önlemenin başında düzenli ve dengeli beslenme geliyor. Uzun ve yoğun tempolu çalışan kişilerin öğün atlaması ve sağlıksız fast food ürünlerle beslenmesi çinko eksikliğine zemin hazırlıyor. Çinko eksikliğini gidermenin başında beslenme alışkanlıklarının değiştirilmesi geliyor. Özellikle çinko içeren gıdalar tüketmek gerekiyor.

Çinko İçeren Gıdalar Tüketme

Çinko içeren gıdalar tüketmek çinko eksikliğinden kaynaklanan birçok hastalığa engel oluyor. Çinko ihtiyacını karşılamak oldukça basit. Tüketmiş olduğumuz neredeyse her besinde çinko bulunur. Özellikle gelişim çağında olan çocukların beslenmesinde büyük önem taşıyan çinko bazı gıdalarda ağırlıklı olarak bulunuyor. Bu besinlerin başında hayvansal gıdalar geliyor. Kırmızı et balık ve süt ürünleri önemli yere sahip. Meyve ve sebzelerde bol miktarda çinko içeriyor. Çeşitli tahıl ürünleri ve kuruyemişlerin içeriğinde çinko var. Ancak bazı gıdaların içeriğinde bulunan fitik asitten dolayı çinko emilimi azalıyor. Daha çok hayvansal gıdalar tüketmek çinko açısından daha faydalı hale geliyor. Kırmızı et kadar olmasa da beyaz et de çinko açısından zengin besinler arasında yer alıyor. Çinko eksikliğini gidermek için alınan bu besinler dengeli ve yeterli miktarda tüketilmelidir. Aşırı tüketim çinko fazlalığına neden olarak farklı komplikasyonlara neden olabilir. Aynı zamanda aşırı tüketim yağlanmaya neden olarak kilo sorunlarına yol açabilir.

Aşırı Çinko Alımından Korunmak

Çinko eksikliği insan sağlığı açısından sorunlara neden olurken çinkonun fazla alımından kaynaklı da sorunlar ortaya çıkmaktadır. Çinko vücudun ihtiyaç duyduğu temel yapılardan biridir. Çinko alımında doz önemlidir. Yetişkinlerde alınması gereken çinko miktarı 7 mg çocuklarda ise 11 mg dir. Alınması gereken doz aşıldığında ise bazı sorunlara yol açar. Çinko alımında doz aşımı genellikle tanı konulmuş hastalarda ilaç kullanımının yanında besinler sayesinde çinko alımından kaynaklanmaktadır. Çinko alımında uzun süre doz aşımı olduğunda burunda ki sinir dokularına zarar vererek koku kaybına neden olur. Aynı zamanda çocuklarda anemi hastalığına neden olabilir. Aşırı çinko alımının iyi kolesterolü düşürdüğü de gözlemlenmektedir. Aşırı çinko alımında hastalarda en sık oluşan belirtiler titreme kusma mide ağrısı ishaldir. Belirtiler görüldüğünde acil tıbbı müdahale yapılmalıdır.

Sık Sorulan Sorular

Çinko Eksikliği Nasıl Tedavi Edilir?

Çinko eksikliği tedavisi her hastaya özel olarak uygulanmalıdır. Öncelikler hastanın yaşı değerlendirilmelidir. Yaşlı hastalarda çinko eksikliği ileri düzeyde olabilir. İdeal çinko alımı 7 mg iken 30 mg kadar yükselebilir. Çocuklarda ve bebeklerde çinko eksikliği değerlendirilmesinde ise belirtiler göz önünde tutulur. Belirtiler doğrultusunda muayene yapılarak ve kan testine bakılarak çinko eksikliği değerlendirilir. Tedavi yöntemlerinde ise özel diyetler uygulanır. Beslenme ile çözülemeyecek düzeyde eksikliği olan hastalar ağız yoluyla alabilecekleri ilaçlarla tedavi uygulanır.

Çinko Eksikliğinde Hangi İlaçlar Kullanılıyor?

Çinko eksikliğinde kullanılan ilaçlar genel olarak ağız yoluyla alınabilen tablet, kapsül veya şurup şeklinde ilaçlardır. Çinko eksikliğinde ağız yoluyla alınan ilaçlar dışında herhangi bir tedaviye ihtiyaç duyulmaz.

Çinkonun Faydaları Nelerdir?

Çinkonun insan vücuduna birçok yararı bulunmaktadır. Öncelikle büyüme hormonlarını hızlandırarak gelişime katkıda bulunur. Saçlarda ve ciltte parlaklığı sağlar. Enfeksiyonlara karşı koruyucu özelliği ile soğuk algınlığı, grip gibi hastalıklardan korunmayı sağlar. Ciltte oluşan yaraların daha hızlı iyileşmesini sağlar. Adet sancıların azalmasına neden olur. Cinsel olarak güçlenmeyi sağlar ve kısırlığı önler. Ergenlik döneminde olan kişilerin cinsiyet hormonlarının gelişmesinde rol oynar.

Çinko Eksikliği Demir Eksikliği Anemisine Neden Olur Mu?

Hayır çinko eksikliği demir eksikliği anemisine sebep olmaz. Tam aksine çinkonun aşırı dozda alımında demir eksikliği anemisi oluşur. Demir eksikliği anemisi sıklıkla çocuklarda görülen bir hastalıktır.

Çinko Eksikliği Ağız Kokusu Yapar Mı?

Ağız kokusu genelde mideden kaynaklanan problemlerden kaynaklanır. Çinko minerali koku alma ve tat duyularının yerine getirilmesi için gerekli bir mineraldir. Çinko minerali koku oluşumunu önler. Çinko eksikliği durumunda ağız kokusu kaçınılmaz olacaktır.

Çinko Eksikliği Ağız Yarasına Neden Olur Mu?

Ağızda oluşan yaralar en sık karşılaşılan nedeni vitamin ve çinko eksikliğidir. Ağızda oluşan yaralar uzun süre iyileşmiyor ve tekrarlıyorsa nedeni araştırılmalıdır. Ağızdaki Yaraların nedeni çinko eksikliğine bağlı olarak gelişen sistemik bir hastalığın nedeni olabilir.

Çinko Eksikliği Sivilce Oluşumuna Neden Olur Mu?

Çinko mineralinin güzellik konusunda olan katkıları oldukça fazla. Çinko değerleri normal kişilerde ciltte parlaklık ve pürüzsüzlük belirgindir. Çinko minerali derideki hormon bozukluklarına bağlı olarak oluşan yağlanmayı önlemektedir. Çinko eksikliği durumunda deri altındaki yağlanma sivilceye dönüşür.

Çinko Eksikliği Hangi Gıdalarla Giderilir?

Çinko açısından zengin olan ve tavsiye edilen gıdalar; kabak çekirdeği, badem, yumurta ,balık ve zencefil olarak sıralanabilir. Ancak genel olarak tüketmiş olduğumuz çoğu gıda çeşidinde çinko bulunmaktadır. Hazır işlenmiş gıdalardan ve fast food türü paketlenmiş gıdalardan kaçınmak sağlık açısından yararlıdır.

Çocuklarda Görülen Toprak Yeme İhtiyacının Nedeni Çinko Eksikliği Midir?

Çocuklarda görülen toprak yeme ihtiyacı pika olarak adlandırılır. Pika sendromu 2 yaş üzeri çocuklarda görülür. Pika besin olmayan şeylerin yenmesi anlamına gelmektedir. Bu durum psikolojik sorunlardan kaynaklanabilir. Aileler bu durumu tipik çocuk hareketleri gibi değerlendirebilir. Ancak çocuk sürekli toprak ve içerisinde toprak olan şeyleri ağzına götürüyor hatta yiyorsa bu durum çinko ve demir eksikliğinden kaynaklanır. Eğer toprak yeme alışkanlığı çinko eksikliği tedavi edilerek önlenmezse toprak yeme alışkanlığı çocuklarda bir takıntı haline gelebilir.

Çinko Eksikliği Hangi Hastalıklara Yol Açar?

Çinko, pek bilinmese de vücudun birçok fonksiyonu için oldukça önemli bir mineral. Eksikliğinde de bu fonksiyonlarda azalma ve hatta tamamen kayıp yaşanabiliyor. Doğrudan olmasa da dolaylı yoldan birçok hastalığın sebebi de çinko eksikliğidir. Çinko eksikliğinde ortaya çıktığı düşünülen hastalıklar şunlardır:

  1. Hücrelerin bölünme fonksiyonlarındaki bozulmadan dolayı kanser hastalıkları,
  2. İktidarsızlık ve üreme fonksiyonlarında kayıp,
  3. Nörolojik hastalıklar ve hayat kalitesinde düşme,
  4. Görme fonksiyonunda kayıplar ve katarakt gelişimi,
  5. Diyabetin gelişimine zemin hazırlayan durumlar,
  6. Aşırı kilo alımının başlaması ve metabolizma hastalıkları.

    Çinko Eksikliği Hangi Tahlillerle Belli Olur?

    Çinko eksikliğinden şüphelenilen hastalarda tam kan sayımı standart olarak yapılır. Sonrasında ise kandaki plazma sayısına dair testler uygulanır. Son aşamada ise kıl köklerinden yapılan ölçümlerle çinko eksikliğine dair testler tamamlanır. Daha ileri seviyeli çinko eksikliğine sahip kişilerde ise idrar ve dışkı testleri de uygulanabilmektedir.

    Çinko Eksikliğine Hangi Bölüm Bakar?

    Vitaminler ve mineraller vücudun iç ve dış bölgesinin yapıtaşlarıdır. Bunlardaki herhangi bir azalma için ise dahiliye bölümüne başvurulması gerekmektedir. Eğer ciltte bir problem var ise doğrudan dermatoloji bölümüne de başvurulması gerekebilir. Günümüzde birçok vitamin ve mineral eksikliği kolayca tespit edilebildiği için aile hekimleri de çinko eksikliği konusunda hastalara yardımcı olabilmektedir.

    Çinko Eksikliği Kaç Günde İyileşir?

    Çinko eksikliğinin tedavisinde, eksikliğin boyutuna göre bir ya da iki yöntemden yararlanılır. Eğer ciddi belirtiler ortaya çıkaran bir çinko eksikliği söz konusu ise diyete ek olarak çinko takviyesi de yapılır. Eğer eksikliğin boyutu az ise sadece diyetler ile çinko eksikliği ortadan kaldırılır. Seçilen yönteme veya yöntemlere göre de çinko eksikliğinin iyileşme süresi değişir. Ortalama olarak üç – altı aydan bahsetmek mümkündür. Tedavinin bir yerinde takviyeler mutlaka kesilir çünkü fazla çinkonun da vücuda zararları bulunmaktadır.

    Çinko Eksikliği Neyden Kaynaklanır?

    Çinko eksikliğinin ortaya çıkmasında birden fazla sebep bulunur. Bu sebeplerden birkaçının aynı anda bulunması ciddi kayıplara yol açarken bir tanesinin bulunması kolayca telafi edilebilir durumdadır.

  7. Günlük çinko alım miktarının az olması başlıca çinko eksikliği sebebidir.
  8. Alkol tüketiminin günde bir kadehi geçmesi çinko eksikliği sebebidir.
  9. Bazı ilaçlar çinkonun vücuttan atılmasına sebep olmaktadır.
  10. HIV virüsü de çinkonun vücuttan atılmasına sebep olur.
  11. Romatizma hastalıklarının bazıları da çinkoyu nötr hale getirmektedir.
  12. Bazı bağırsak hastalıkları çinkonun vücuda alınmasını engellemektedir.
  13. Hamilelik döneminde de ihtiyacın artmasından kaynaklanan bir eksiklik söz konusu olabilir.

    Bebeklerde Çinko Eksikliği Neden Olur?

    Bebeklerde çinko eksikliğinin az olmasında doğuştan gelen bazı romatizma hastalıkları, bağırsak hastalıkları, anneden geçen ya da sonradan bulaşan virüsler ile beslenme alışkanlıklarındaki bozukluklar etkili olmaktadır. En sık karşılaşılan sebep bebeğin doğru şekilde beslenmemesidir. Bu tür durumlarda takviye yerine beslenme alışkanlıkları radikal biçimde değiştirilerek müdahale gerçekleştirilir.

    Çinko Eksikliği Saç Dökülmesine Neden Olur Mu?

    Saç köklerinin uzamasında, gürleşmesinde ve kalınlaşmasında çinko mineralinin önemi oldukça büyüktür. Hastalığın tanı aşamasında da saç köklerinden örnek alınıyor ve teste tabi tutuluyor olmasının sebebi tam olarak budur. Çinko mineralinin eksik olduğu durumda saç dökülmesi olağandır. Dökülen saçlar genelde genetik özelliklerden bağımsızdır. Tek bir tarak darbesi ile onlarca kılın dökülmesi dahi mümkündür.

    Çinko Hastalığı Vücutta Nelere Sebep Olur?

    Çinko eksikliğinde birçok belirti ortaya çıkar çünkü yaşamın yapıtaşlarından bir tanesi de çinko mineralidir. Eksikliğin seviyesine göre belirtiler ortaya çıkarak şiddetlenir.

  14. Nörolojik fonksiyonlarda azalma,
  15. Enfeksiyon hastalıklarında artış,
  16. Cilt sağlığında ve saçlarda bozulmalar,
  17. Yara iyileşmesinde yavaşlama,
  18. İştahsızlık ve depresyon,
  19. Tat ve koku alma duyusunda nötrleşme,
  20. Kilo alamama ve hızlı kilo verme,
  21. Akne oluşumunda artış,
  22. Kulaklarda sürekli çınlama.
İlgili Bölümler