Arterit Hastalığı

Arterit Hastalığı Hakkında

Arterit hastalığı bazen tek başına bazen de omuz ve kalça kısmında istirahat sonrasında veya esnasında oluşan kas ağrıları (Polimiyaljiya romatika) ile birlikte görülür. Bu ekstra ağrıları yaşayan hastaların bir kısmında da dev hücreli arterit ile birlikte seyreder. Kalpten çıkan büyük atardamarlar ve onun dalları özellikle temporal arteri tutar. Bu sebeple dev hücreli arterit hastalığı da temporal arterit olarak bilinir.

Arterit Hastalığı Nedir?

Arterit hastalığı, büyük kan damarlarında ortaya çıkan iltihap sonrasında oluşan rahatsızlıktır. Dev hücreli arterit olarak da adlandırılan hastalık esnasında damarların içerisindeki duvarlarda iltihaplanma oluşur. Arterit hastalığı, etkilediği damara göre farklı belirtiler gösterebilir. Şakak bölgesinden geçen ve beyni besleyen temporal arter, arterit hastalığının en sık oluştuğu damar olarak bilinir. Bu sebeple arterit hastalığı genelde temporal arterit ismi ile bilinir. Fakat bilinenin aksine arterit hastalığının tek tuttuğu ve oluştuğu damar temporal arter damarı değildir. Örnek vermek gerekirse, gözü besleyen oftalmik arter damarının da tutulup görme kayıplarına sebep olduğu görülmüştür.

Epidemiyoloji

Bu hastalık her yaşta görülse de genelde yaşlılık döneminde ortaya çıkar. Kadınlarda görülme olasılığı, erkeklere göre 3 kat daha fazladır. Her ülke ve ırkta görülebilir. Görülme sıklığı Güney Afrika ülkelerinde daha azken Kızılderili toplumlarında daha fazla olabilir. Türkiye'nin de dahil olduğu 7 Avrupa ülkesi içerisinde görülme sıklığı hala araştırılmaktadır. İklimsel özelliklerin hastalığı tetiklemediği de bilinen başka bir faktördür. Özetle, hastalığa yakalanmanın sıcak ya da soğuk bölgede oturuyor olmakla hiçbir alakası olmamakla birlikte nemli veya kuru ortamlarda, farklı ülkelerde bulunmanın da bir alakası yoktur.

Eritrosit Sedimentasyon Hızı

Eritrosit Sedimentasyon Hızı yani ESR, akut faz cevabına sebep olan doku hasarı serumda bazı protein miktarlarının belirgin şekilde artmasına ve albumin miktarının aynı oranda azalmasına sebep olur.

Kansızlık

Anemi olarak da bilinen kansızlık, kanda bulunan alyuvar hücresine oksijen taşıyan hemoglobin seviyesinin normalde olması gerekenden daha düşük çıkması sonrasında ortaya çıkar. Genel itibari ile demir eksikliği sebebiyle oluşan, pek çok belirti eşliğinde kendini gösterebilen bir hastalık olarak kabul edilir. Aynı zamanda bahsettiğimiz diğer değerler ile birlikte ortaya çıktığında arterit hastalığına sebebiyet verebilir.

Trombosit Sayısında Artış

Kanın pıhtılaşması için görev yapan ve kan hücresi olan trombositlerin sayısında yaşanacak olan artış vücutta bulunan bir hastalığa ya da direkt olarak kemik iliğindeki bir probleme bağlı olarak gelişir. PLT olarak da bilinen trombosit artışı, bir belirti ile ortaya çıkmadığından yapılan bir test sonrasında ortaya çıkabilir. Bu sebeple arter hastalığında da trombosit sayısının durumuna bakılır.

Alkalen Fosfataz Yüksekliği

Kısaca ALP olarak bilinen alkalen fosfataz, insanın vücut dokularında yer alan doğal bir proteindir. Karaciğer, safra kanalları ve kemiklerde diğer organlardan daha fazla bulunur. Öncelikli olarak kemiklerde ve aynı zamanda karaciğerde üretilen alkalen fosfataz enzimleri, asidik mineral fosforu parçalayarak pH dengesi oluşturur. Alkalen fosfatazın en önemli görevi, bağırsakları koruma görevi olup burada yer alan bakterileri yok eder. Sindirime yardımcı olan ve B vitamini yıkarak kemik gelişimini destekleyen alkalen fosfataz düştüğünde vücutta birçok sorun oluşabilir. Öte yandan alkalen fosfatazın yükselmesi de vücutta arter hastalığı gibi farklı hastalıklara yol açabilir.

Arterit Hastalığının Nedenleri

Vücutta bulunan savunma sisteminin çeşitli sebeplerden dolayı damar duvarlarına saldırmasıyla hastalık başlar. Ancak şu ana kadar tıpta yapılan çalışmalar dahilinde arterit hastalığının nedenleri kesinleştirilememiştir.

Genetik Yatkınlık

Hastalığın nedenleri tam olarak açıklanamasa da genetik yatkınlığı olan kişilerin hastalığı tetiklediği düşünülmektedir.

Çevresel Faktörler

Hangi faktörler olduğu net olarak bilinmese de çeşitli virüs ve bakterilerin de çevresel faktörler ile birlikte arterit hastalığına yol açtığı düşünülmektedir.

Arterit Hastalığının Belirtileri

Arterit tek başına ya da polimiyaljiya romatika ile birlikte ortaya çıkabilir. Belirtiler ise değişmez.

Baş Ağrısı

Baş ağrısı ya da derinin saçlı bölümünde gerçekleşen ağrı, arterit hastalığının en büyük belirtisi olarak bilinir. Hastalığın ilk ve genellikle teşhis belirtisi olan bu ağrı, şakaktan enseye doğru hissedilir. Basit ağrı kesiciler, bu ağrıya etki etmeyeceğinden gece boyunca devam eder ve kişi hastaneye gitmek zorunda kalır.

Temporal Arterde Hassasiyet

Şakak bölgesinde bulunan damarda belirginleşme, bölgesel genişleme ve ağrı hissedilebilir.

Çenede Ağrı

Arterit hastalığına yakalanan bireylerin yarısında çiğneme esnasında çenede ağrı olduğu gözlenmiştir. Öte yandan bazı kişilerde çenede ve aynı zamanda etki olmadan direkt olarak ağrı gözlenebilir.

Görme Sorunları

Arterit hastalığında gözü besleyen damarda iltihap oluşursa, çeşitli görme bozuklukları görülebilir. Genelde görme azlığını ortaya çıkan arterit hastalığı iltihabı esnasında aniden görme kaybı da yaşanabilir. Aynı zamanda görme sorunlarının içerisine giren çift görme ve bir deri hastalığı da olan göz kapağı düşüklüğü de arterit hastalığının belirtileri arasında sayılabilir. Görme sorunları baş gösteren kişiler tedavi edilmezse, kalıcı görme kaybı yaşanabilir. Tedavi edilmediği takdirde yaklaşık iki hafta içerisinde diğer gözün de aynı hastalıktan etkilendiği görülmüştür. Hastalığın gözü tutması en belirgin belirtilerden biri olsa da en çok korkulanıdır.

Kas Ağrıları

Arterit hastalığında sabah kalkıldığında tutukluk, omuzda, boyunda ve sırt bölgesinde ciddi ağrılar görülebilir.

Karpal Tünel Sendromu

Özellikle uyku vakitlerinde ortaya çıkan ve kola yayılan ağrılar olarak tanımlanan karpal tünel sendromu, boyun fıtığı ile karıştırılır. Parmaklarda uyuşma yaşanması ile birlikte damar hastalıklarını da işaret eden sendrom, arterit hastalığının bir belirtisi olarak görülür.

Arterit Hastalığının Tanı ve Teşhis Yöntemleri

Hastanın Öyküsü

Günümüzde arterit hastalığının teşhisi için yapılan özel bir test yoktur. Ancak hastanın öyküsü dinlenerek ailede bu hastalığın olup olmadığı sorulur ve diğer yöntemler uygulanır.

Kan Tahlili

Hastadan bazı kan tahlilleri istenerek kanında iltihap olup olmadığına bakılır. Eğer iltihap görülüyorsa, diğer teşhis yöntemleri ile hastalığın tanısının koyulması için çeşitli yöntemler uygulanır.

Fiziki Muayene

Fiziki muayene genelde tanı konulması için kan tahlilleri ve aile öyküsü ile birlikte yeterli olur. Ancak yeterli görülmeyen durumlarda görüntüleme cihazları ile hastanın filmi çekilir.

Görüntüleme Yöntemleri

Fiziksel muayene sonrasında hastanın röntgen filmi çekilir. Daha sonra bilgisayarlı tomografi ile kesin sonuca varılır. Böylelikle hastalığın hem tanısı konmuş olur hem de tedavi yöntemi kesinleştirilmiş olur.

Arterit Hastalığının Risk Faktörleri

Arterit hastalığında belli başlı risk faktörleri gözlenmiştir.

50 Yaş Üzerinde Olanlar

Arterit hastalığı genelde 20-70 yaş aralığında görülse de çok büyük oranda 50 yaş ve üzeri kişilerde ortaya çıkmıştır. Yaşlılığın da etkisi olduğu düşünülen arterit hastalığı, sıklıkla 50 yaş ve üstünde olan kişilerde görülür.

Kadınlar

Arterit hastalığı kadınlarda, erkeklere nazaran 3 kat daha fazla görülmektedir. Bunun sebebi ise henüz bulunamamıştır.

Arterit Hastalığının Komplikasyonları

Arterit hastalığı esnasında veya sonrasında çeşitli komplikasyonlar ile karşılaşılabilir.

Görme Kayıpları

Arterit hastalığının tek ciddi ve en korkulan komplikasyonu görme kayıplarıdır. Tedavi edilmezse tamamen körlüğe sebep olabildiği gibi bir gözden diğerine atlama gibi bir riski de bulunur.

Sık Sorulan Sorular

Bu bölümde Arterit hastalığı ile ilgili sık sorulan soruları cevaplayacağız.

Arterit Hastalığı Bulaşıcı Mı?

Hayır. Arterit hastalığı herhangi bir yolla bulaşan bir hastalık değildir.

Arterit Hastalığı Tedavi Edilebilir Mi?

Evet. Arterit hastalığı uzman hekimin de tavsiyeleri doğrultusunda tedavi edilebilen bir rahatsızlıktır.

Kan Nakli İle Arterit Hastalığı Bulaşır Mı?

Hayır. Arterit hastalığı yalnızca kan nakli ile değil hiçbir yolla bulaşmaz.

Arterit Hastalığı Olanlar Hangi Bölüme Muayene Olur?

Arterit hastalığının eklem hastalığı olarak kabul edilmesi sebebiyle hastalıkla ilgilenen bölüm romatolojidir.

Arterit Hastalığı Olanlar Çalışabilir Mi?

Arterit hastalığına yakalanan kişiler belli bir süre çalışabilir. Yapılan istatistikler sonrasında hastalığın ortaya çıkmasından yaklaşık 10 yıl sonra hastalığa yakalanan her 100 kişiden 30’u çalışamaz hale gelmektedir.

Arterit Hastalığı Başka Hastalıklara Neden Olur Mu?

Evet. Arterit hastalığı çeşitli görme problemlerine sebep olabilir. Üstelik tedavi edilmezse bu sorunlar kalıcı bir hale dönüşür.

Arterit Hastalığının Tedavisi Nasıl Yapılır?

Arterit hastalığı, kortizol tedavisine iyi yanıt veren bir rahatsızlıktır. Özellikle görme sorununun çözülmesi ve ilerlemesi engellenmesi için hızlı bir şekilde tedaviye geçilir. Hasta bireye düşük dozlarda steroid tedavisi verilir. Bu dozlar gittikçe azaltılır ve genellikle 1 yıl içerisinde sona erer. Hastalığa yakalanan bazı kişiler ise uzun süreli tedaviye ihtiyaç duyar. Düşük dozda aspirin de tedaviye dahil edilebilir. Arterit hastalığının tedavisi sırasında hastalığın ilerlemesi, seviyesi göze alındığı gibi bireyin durumuna göre tedavi şekillendirilir.

Arterit Hastalığı Cinsel Yolla Bulaşır Mı?

Hayır. Arterit hastalığı, cinsel yolla bulaşan bir rahatsızlık değildir.

Arterit Hastalarının Yaşam Alanı Nasıl Olmalıdır?

Arterit hastaları, virüs ve bakterilerden daha kolay etkilenebileceği için temiz ortamlarda çalışmaları ve bulunmaları tavsiye edilir.

Arterit Hastalarının Kullanmış Olduğu İlaçlar Nelerdir?

Arterit hastaları, uzman hekimin tavsiyesine göre çeşitli ilaçlar kullanabilir. Bunlardan en genel ve çoğu hasta tarafından kullanılanları steroid ilaçları ile düşük dozda aspirindir.

Arterit Hastaları Tedavi Sürecinde Hastane Yatar Mı?

Hayır. Arterit hastalığı, ayakta tedavi edilebilen bir hastalıktır.

Arterit Hastalarının Yaşam Süresi Nedir?

Arterit hastalığı, damarlarda değişimlere yol açsa da ölümcül bir hastalık olarak bilinmez.

Arterit Hastalığı Ölümcül Mü?

Hayır. Bugüne kadar yapılan araştırmalar sonucunda arterit hastalığının neden olduğu bir ölüm gözlenmemiştir.

Arterit Hastalığının Bitkisel Tedavisi Var Mı?

Kuşburnu çayının arterit hastalarının baş ağrısını azaltabileceği düşünülür. Bitkisel tedavi mümkün olmasa da bu çayın ağrıyan bölgeye uygulanması, ağrının hafiflemesi için önerilen bir bitkisel tedavi yöntemidir.

Arterit Hastaları Hamile Kalabilir Mi?

Evet. Arterit hastalarının hamile kalmasında bir sakınca yoktur.

Arterit Hastalığı Olan Anneler Emzirebilir Mi?

Evet. Çocuğa bulaşmayacağından ve kişiyi zorlamayacağından, arterit hastalığına mensup kadınların çocuklarını emzirmeleri bir sorun teşkil etmez.

Arterit Hastalığı Doğuştan Olabilir Mi?

Arterit hastalığını oluşturan temel faktörler bilinmemekle birlikte genetik yatkınlığa atıf yapılır. Bu sebeple arterit hastalığının doğuştan gelen genlerle ilgisi olduğunu söyleyebiliriz. Ancak bu ifadeleri kanıtlamak için şimdilik yeteri kadar bilgiye sahip değiliz.

Arterit Hastalığı Ne Demek?

Dolaşım sisteminin parçası olan damarlarda, özellikle de toplardamarlarda meydana gelen iltihaplı hastalığı tarif etmek için arterit kelimesi kullanılır. Hastalık çeşitli evrelerden ve türlerden oluşur. Toplardamarların iç yüzeyini kaplayan iltihabın hücre boyutuna göre sınıflandırılması söz konusudur. Damar yapılarını sertleştirerek normal fonksiyonlarının ortadan kalkmasına dahi sebep olabilir. Oldukça tehlikeli bir hastalıktır ve nadiren karşılaşılır.