Sizlere daha iyi bir hizmet sunabilmek için sitemizde çerezlerden faydalanıyoruz. Deneyimlerinizi kişiselleştirmek amacıyla KVKK ve GDPR uyarınca kullanılan çerezler bakımından daha fazla bilgi için Kişisel Verilerin Korunması Kanunu sayfasını ziyaret edebilirsiniz. Sitemizi kullanarak, çerezleri kullanmamızı kabul edersiniz.

Omuz Çıkığı Tedavisi

Omuz eklemi vücudun en hareketli eklemidir. Birçok yöne dönebilir. Ancak bu avantaj omzu yerinden çıkabilecek kolay bir eklem yapar. Kısmi bir çıkık (subluksasyon), üst kol kemiğinin (humerus) başının kısmen soketten (glenoid) çıktığı anlamına gelir. Tam bir çıkık, soketten tamamen çıktığı anlamına gelir. Hem kısmi hem de tam çıkıklar omuzda ağrı, dengesizlik ve kararsızlığa neden olur.

Çıkık meydana geldiğinde eklemi oluşturan kemiklerin konumunda bir bozukluk meydana gelir. Bazı durumlarda bölgede şişme, uyuşma, zayıflık ve morarma görülür. Bazen omuz çıkması bölgedeki bağları veya tendonları yırtabilir veya sinirlere zarar verebilir.

Omuz eklemi ileri, geri ya da aşağı doğru yer değiştirebilir. Yaygın bir omuz çıkığı tipi, omzun öne doğru kaymasıdır buna anterior instabilite denir. Bu durum üst kol kemiğinin ileri ve yuvasından dışarı hareket ettiği anlamına gelir. Kol, fırlatma konumuna getirildiğinde kemik ortaya çıkabilir.

Doktor bazı durumlarda üst kol kemiğinin (humerus) topunu eklem soketine geri yerleştirebilir. Bu sürece kapalı redüksiyon denir. Omuz eklemi tekrar yerleştiğinde şiddetli ağrı neredeyse anında durur. Fakat bu işlem ancak bir doktor uygun görürse, yine doktor tarafından yapılabilir. Bölgedeki sinirler ve bağ dokular zarar gördüyse kalıcı hasar oluşmaması için daha farklı müdahaleler gerekir. Tıp eğitimi almamış ve ortopedi uzmanı olmayan kişiler bu tip durumlara müdahale ettiğinde çok ciddi sorunlar yaşanabilir.

Kol kemiği soketinden dışarı çıktığında omuzun ve üst göğsün kaslarına bağlı kalır. Bu kaslar kemik soketten çıkmış ve merkezden uzak olsa bile kol kemiğini omuz ve göğse doğru çeker. Bu kaslar kramp halindeyse doktor kol kemiğini tekrar yuvasına sokmadan önce bunları gevşetir. Doktorunuz size ağrınızı hafifletmek ve omuz kaslarınızı gevşetmek için ilaçlar verebilir.

Omuz eklemi normal pozisyonuna döndüğünde, kolu 1-4 hafta boyunca askıda tutmak gerekir. Genç yaştakiler, askıya yaşlılardan daha uzun süre ihtiyaç duyarlar. Ayrıca omuz eklemindeki normal kuvveti ve hareket aralığını eski haline getirmek için bir fizik tedavi programı gerekir.

Kapalı redüksiyon işleminden sonra ciddi omuz ağrısı devam ederse ya da omuz fizik tedaviye rağmen gevşek ve dengesizse, omuz eklemini destekleyen fibröz dokular zarar görmüş olabilir. Bunları onarmak gerekir ve cerrahi müdahale gündeme gelir.

İnceleyen ve Onaylayan : Prof. Dr. İrşadi İstemi Alp Yücel

Omuz Çıkığı Hakkında

Omuz çıkığı üst kol kemiğinin, omuzdaki fincan şeklindeki soketten dışarı fırladığı bir yaralanmadır. Omuz, vücudun en hareketli eklemidir ve bu da onu yerinden çıkmaya yatkın hale getirir.

Tedavi ve tekrar etme olasılığı omuz yaralanmasının ciddiyeti, yaş ve atletik aktiviteye katılım gibi birçok faktöre bağlıdır. Örneğin, genç bir sporcuysanız ve bir omuz çıktıktan sonra futbol ya da hokey gibi temaslı sporlarda oynuyorsanız, genel bir ikinci omuz çıkması riski % 90 kadar yüksek olabilir. Tekrarlanan yaralanma, omzu ameliyatla onarılması gerekebilecek kadar dengesiz hale getirebilir. Ameliyat genellikle omzun sabitliğini geri kazandırır ve gelecekteki yerinden çıkma riskini % 5 ve altına düşürür.

Eğer bir yetişkinseniz ve karmaşık bir omuz çıkığınız varsa, ikinci bir çıkık olma riskiniz düşüktür. 30'larındaki insanların % 25'inde ve daha yaşlılarda daha az sıklıkla tekrar omuz çıkığı oluşur.

Omuz çıkığı varsa, doktor veya fizyoterapist tarafından önerilen omuz güçlendirme egzersizleri yaparak tekrardan oluşacak bir yaralanmayı önleyebilirsiniz. Omuz yerinden çıktıktan sonra, özellikle bir temas sporu oynuyorsanız, tekrar yerinden çıkarmanız daha olasıdır.

Çıkık bir omuzdan şüpheleniyorsanız hemen tıbbi yardım alın. Omzunuzu düşme veya diğer travmatik yaralanmalardan sonra hareket ettiremiyorsanız veya omzunuz ağrılı, şişmiş, hassas veya alışılmadık şekilde şekillenmişse bu durum çıkık olabilir.

Çoğu insan birkaç hafta içinde tam omuz fonksiyonunu yeniden kazanır. Bununla birlikte, çıkık bir omzunuz olduğunda ekleminiz kararsız hale gelebilir ve çıkıkları tekrar ettirmeye eğilimli olabilir.

Omuz Çıkığı Nedir?

Omuz eklemi top ve soket eklemi olarak adlandırılır. Top, kemiğin üst koldaki (humerus) yuvarlak üst kısmıdır ve bu kısım sokete (omzun bardak şeklindeki dış kısmı) uyar. Humerusun üst kısmı, omuz eklemi içerisindeki normal konumundan dışarı çıktığında, omuzun yerinden çıktığı söylenir. Bu yaralanmada humerusun tepesi sadece kısmen yerinden çıkmış veya tamamen yuvasından çıkmış olabilir.

Yaralanma esnasında kol dışarıya, yukarıya ya da geriye doğru bir doğrultuda aşırı kuvvetle çekildiğinde veya büküldüğünde omuz yerinden çıkar. Bu aşırı kuvvet tam anlamıyla humerus kemiğinin tepesini soketten çıkarır. Diğer bir ihtimale göre de omuz çıkığı, uzatılmış bir kol üzerine düşme, omuza doğrudan gelen kuvvetli bir darbe, bir nöbet veya ciddi bir elektrik çarpması sonucu oluşur. Nöbetler ve şoklar omuz çıkığına neden olabilir çünkü humerusu yerinden sökebilecek aşırı, dengesiz kas kasılmaları oluştururlar. Doktorlar omuz çıkığını, çıkığın yönüne bağlı olarak üç tipte sınıflandırır:

  • Anterior çıkık: Humerusun üst kısmı, vücudun önüne doğru ileri kayar. Bu durum vakaların % 95'inden fazlasını oluşturur ve en yaygın omuz çıkığı tipidir. Gençlerde görüldüğünde genellikle sporla ilgili ortaya çıkar. Yaşlı insanlarda genellikle uzanmış bir kol üzerine düşmek buna neden olur.
  • Posterior çıkık: Humerusun üst kısmı vücudun arkasına doğru kayar. Posterior çıkıkları tüm omuz çıkıklarının % 2 ile % 4'ünü oluşturur. Bunlar nöbetler ve elektrik çarpması ile ilişkili olması en muhtemel çeşittir. Posterior çıkıklar da uzanmış bir kol üzerine düşme veya omzun ön tarafına gelen bir darbe nedeniyle olabilir.
  • Alt çıkık: Humerusun üst kısmı aşağı kayar. Bu tür omuz çıkığı her 200 vakanın yalnızca birinde ortaya çıkan nadir bir türdür. Kolun şiddetli bir şekilde aşağı doğru çekildiği çeşitli travma türlerinden kaynaklanabilir.

Neredeyse tüm omuz çıkıkları alınan darbelerle ilgilidir. Bazen bu tip yer değiştirme kol kaldırma ya da yatakta dönme gibi normalde zararsız hareketlerden sonra gerçekleşir. Bu gizemli durumlarda, asıl sebep omuz ligamanlarının anormal şekilde gevşek olmasıdır. Gevşek bağlar bazen kişinin diğer vücut eklemlerinde de yerinden çıkma riskini artırabilecek kalıtsal bir durumdan kaynaklanmaktadır.

Omuz çıkıkları, hastanelerde tedavi gören tüm eklem çıkıklarının % 50'sinden fazlasını oluşturan acil servis doktorları tarafından görülen en yaygın eklem çıkığıdır. Genç erişkin erkekler ve yaşlı kadınlar en yüksek omuz çıkığı oranına sahip gruplardır.

Omuz yerinden çıktığında bölgede şiddetli ağrı, hareket kısıtlılığı ve şekil bozukluğu oluşabilir. Anterior çıkıkta omzun yandan görünüşü bozulur. Normalde eğimli, yuvarlak olan omuz şekli anormal bir kare görünümüne dönüşür. Posterior çıkıkta, omuzun önü anormal derecede düz görünebilir. Çıkma sonucu omzunun yakınındaki cildin altında sert bir çıkıntı hissedilebilir. Bu, soketinden çıkmış humerusun tepesidir. Çarpma yaralanmaya neden olmuşsa omuz morarması veya sıyrıklar görülebilir.

Yarı Omuz Çıkığı Nedir?

Yarı omuz çıkığı omuz ekleminin kısmi olarak yer değiştirmesine denir. Bu, humerus denilen üst kol kemiğinin topunun kısmen omuzdaki soketten çıktığı zaman meydana gelir. Omuz yerinden tamamen çıktığında, üst kol kemiğinin başı tamamen yuvasından çıkar. Ancak, yarı çıkık varsa, kol kemiğinin başı sadece yuvadan kısmen çıkar. Tam bir çıkıkta, humerus tamamen soketten dışarı taşar.

Omuz vücuttaki en hareketli eklemdir. Bu yapıyı kararlı tutmak için birlikte çalışan birkaç kemik, bağ ve kaslar vardır. Omuz çok hareketli olduğu için çıkmalara karşı çok hassastır. Yarı omuz çıkığı genellikle travma, yaralanma veya kol kaslarını zayıflatan bir inme sonucudur.

Kısmi omuz çıkmasında kemik ileri, geri veya aşağı doğru kayabilir. Bazen yaralanma, omuz eklemi çevresindeki kasları, bağları veya tendonları da yırtar. Yarı omuz çıkmasında ağrı, şişme, zayıflık, uyuşukluk veya kola bir şey batırılıyormuş gibi bir his oluşabilir. Bazı durumlarda kısmi omuz çıkığında kemik kendiliğinden yuvaya geri dönebilir.

Çıkık yarım da olsa tam da olsa benzer semptomlara neden olabilir, bu nedenle doktora görünmeden farkı söylemek zor olabilir. Omuz eklemine bu durumda doktor olmayan kişilerin dokunmamaları gerekir. Aksi takdirde omuz eklemi çevresindeki bağlara, kaslara ve diğer yapılara zarar verebilirsiniz. Yapabiliyorsanız, doktorunuzu görene kadar omuzu yerinde tutmak için bir atel veya askı kullanın.

Tekrarlayan Omuz Çıkığı Nedir? (Bankart Lezyonu)

Omzun ana parçaları, kolu döndürmeye olanak tanıyan top ve soket yapılarıdır. Sağlıklı bir omuz ekleminde, soket ve top ortalanmış halde sabit konumda kalır. Eklemi çevreleyen ek ligamanların bazıları glenoid labruma bağlanır. Ligamanlar humeral başı soketinin içinde tutmaya yardımcı olur. Bununla birlikte, bu kemikler ve dokular omzu yerinde ve geniş bir hareket aralığında sabit tutar.

Fakat bazen ani bir omuz yaralanması veya eklemin aşırı kullanımı, omzun kıkırdak ve ligamentlerini yırtan güçlü bir çıkık yaratabilir. Glenoid labrumunuzu yuvanın ön orta ön kısmının altından yırttığınızda, buna bankart lezyonu denir. Labrum yırtıldığında, soketin etrafındaki kıkırdak jant tehlikeye girerek humeral kafanın normalden daha uzağa kaymasına neden olur. Bankart lezyonlarının çoğu anterior çıkıklardan kaynaklanır. Bu durum kol çok ileri ve aşağı doğru hareket ettiğinde, sıklıkla kol yana uzatıldığında oluşur. Posterior çıkık (kol geriye doğru zorlandığında) labrumda daha az yaygın olsa da yırtılmalara yol açabilir.

Tedavi edilmemiş bir Bankart lezyonu kronik omuz dengesizliğine neden olabilir. Bu, orijinal yaralanmadan daha az şiddetli bir durumda omzun gelecekte tekrar yerinden çıkabileceği anlamına gelir.

Bankart lezyonları sıklıkla çarpışmaların, kazaların ve spor yaralanmalarının sonucudur. Bunlar akut yaralanmalar veya tekrarlayan kol hareketlerinden kaynaklanan aşırı yaralanmalardır. Her insanda gelişebilecek bir durumdur fakat daha çok genç yaştaki erkeklerde yaşanır. Lezyonların olası nedenleri kazalar, spor çarpışmaları, düşmek, eklemin fazla kullanılması, bağların gevşek olması, darp edilmek gibi çok çeşitli durumlar olabilir.

Omuz yerinden çıkmaya devam ederse veya dengesiz hissediliyorsa, bankart lezyonu teşhisi için doktora başvurun. Doktorunuz bir yırtılmayı teyit etmek ve ayrıca bir kemik lezyonunun olup olmadığını belirlemek için röntgen, MR ve kapsamlı bir fizik muayeneye başvurabilir. Omuz kararsızlığınızın nedenine bağlı olarak omuz eklemini dengelemek için bir egzersiz programı veya ameliyat önerilebilir.

Omuz Çıkığı Nedenleri Nelerdir?

Omuz eklemi vücutta en sık çıkık yaşayan eklemdir. Birkaç yönden hareket ettiğinden, en fazla çıkık omzun ön tarafında meydana gelse de, omuz tamamen veya kısmen ileri, geri veya aşağı doğru yerinden çıkabilmektedir. Ek olarak, eklemin kemiklerini birleştiren fibröz doku gerilebilir veya yırtılabilir, bu da sıklıkla yer değiştirmeyi zorlaştırır.

Kemikleri yerinden çıkarmak, omzunuza ani bir darbe gibi güçlü bir kuvvetten kaynaklanabilir. Omuz ekleminin aşırı dönmesi üst kol kemiğinin topunu omuz soketinden çıkarabilir. Kısmi çıkık yani üst kol kemiğinizin kısmen omuz soketinizin içinde ve kısmen dışında olması gibi sorunlar da oluşabilir. Omuz çıkığının birçok nedeni vardır:

  • Spor Sakatlanmaları: Omuz çıkığı Amerikan futbolu, hokey gibi temas edilen sporlarda yaşanabilir. Ek olarak kayak, jimnastik ve voleybol gibi düşmelerin sık yaşandığı spor türlerinde sık görülen bir sakatlanmadır.
  • Kaza Yaralanmaları: Motorlu taşıt kazası sırasında omuza sert bir darbe alınması yaygın bir omuz çıkığı sebebidir.
  • Düşme: Merdivenden veya gevşek bir halının üzerinden kaymak gibi bir düşme sırasında omzunuzu yerinden çıkarabilirsiniz.
  • Zayıf bağlar: Omuz eklemini bir arada tutan bağlarda bir zayıflık varsa omuz çıkmaya daha meyilli hale gelir.

Gençleri veya 20'li yaşlarındaki kişileri bu sorun daha sık etkiler. Bunun fiziksel olarak aktif olmakla yakından ilişkisi vardır.

Omuz Çıkığı Belirtileri Nelerdir?

Omuz çıkığı tam ya da kısmi olabilir. Fakat ikisinde de benzer belirtiler görülür. Sadece belirtilerin şiddetinde değişiklik olur. Çıkık omuz belirtileri şunları içerebilir:

  • Gözle görülür şekilde deforme olmuş veya yerinden çıkmış bir omuz
  • Şişme veya morarma
  • Şiddetli ağrı ve sabit olmama hissi
  • Eklemin hareket ettirilememesi

Omuz çıkığı ayrıca boynunuzda veya kolunuzda olduğu gibi yaralanmanın yakınında uyuşma, güçsüzlük veya karıncalanmaya da neden olabilir. Bu sorunlar omzunuzdaki kasların bozulmasından kaynaklanabilir ve bu da ağrınızın yoğunluğunu artırabilir.

Omuz Çıkığı Tedavi Türleri

Omuz çıkığı tedavisi ortopedi doktoru tarafından yapılır. Eklemin çevresindeki kaslara, sinirlere ve bağ dokulara zarar verilmemesi için bu gereklidir. Aksi takdirde ciddi sorunlar doğabilir.

Omuz çıkığı çok şiddetli değilse ve başka bir sorun yoksa kapalı redüksiyon ile gerçekleştirilir. Doktor kısa süre içinde bunu uygulayabilir ve ağrı kemikler yerine yerleştirildikten hemen sonra hafifler. Bağ dokularda problem varsa ameliyat gerekebilir. Sonrasında çeşitli egzersizler ve fizik tedavi önerilebilir.

Doktor, omzun hareket etmemesi için 3 haftaya kadar özel bir atel veya askı kullanabilir. Atel veya askıyı ne kadar süre kullanmak gerektiği, omuz çıkığınızın yapısına ve hastaya bağlıdır. Eklem iyileşirken hastanın rahat etmesi için bir ağrı kesici veya kas gevşetici reçete verebilir.

Büyük sinir veya doku hasarı olmadan oldukça basit bir omuz çıkığınız varsa, omuz ekleminiz birkaç hafta içinde iyileşir, ancak gelecekteki çıkık riskiniz artacaktır. Omuz çıktıktan hemen sonra aktiviteye devam etmek, omuz eklemine zarar verir.

Kapalı Redüksiyon

Doktorunuz, omuz kemiklerinizin uygun pozisyonlarına geri dönmesi için hafif manevralar deneyebilir. Acı ve şişkinliğin miktarına bağlı olarak, omuz kemiklerinizi manipüle etmeden önce kas gevşetici veya yatıştırıcı veya nadiren genel bir anesteziye ihtiyacınız olabilir. Omuz kemikleriniz tekrar yerine oturduğunda, şiddetli ağrı neredeyse anında iyileşmelidir.

Omuz Çıkığı Ameliyatı

Hem akut hem de tekrarlanan omuz çıkıkları normalde fizyoterapist tarafından yönlendirilen operatif olmayan rehabilitasyon ile tedavi edilir. Stabilizasyon cerrahisi, egzersiz bazlı tedavi başarısız olursa göz önüne alınabilir.

Zayıf bir omuz eklemi veya bağlar söz konusuysa ve uygun güçlendirme ve rehabilitasyona rağmen tekrarlayan omuz çıkıkları yaşanıyorsa ameliyat gerekebilir. Nadir durumlarda sinirler veya kan damarları hasar görürse ameliyat gerekebilir.

Bazı durumlarda, ortopedistler bu işlem için açık cerrahi kullanmayı tercih edebilirler. Doktorunuzun hangi yöntemi seçtiği, yaralanmanızın tipi ve yeri, dokunuzun durumu ve ne kadar ek hasar almış olabileceğiniz gibi değişkenlere bağlıdır.

Artroskopik Omuz Çıkığı Ameliyatı

Bankart lezyonunda çoğu zaman, labrumu onarmak için minimal girişimsel cerrahi işlemler kullanılabilir. Doktorunuz yırtığı bulmak ve incelemek, hasarlı parçaları çıkarmak ve düzeltmek için küçük cerrahi aletler kullanabilir. Doktor yırtığın yakınındaki kemik üzerine 2-3 çapa yerleştirir. Kemiğe tutturulmuş dikişler, labrumun yırtık parçasını kemiğe tekrar bağlayarak sıkıca çekilir.

Fizik Tedavi

Omuz ateli veya askısı kaldırıldıktan sonra, omuz eklemine hareket, kuvvet ve stabilite seviyesini geri kazandırmak için tasarlanmış kademeli bir rehabilitasyon programına başlanır.

Öncelikle kas kontrolü ve gücün korunmasına yönelik çalışmalar yapılır. Araştırmacılar son çalışmalarında omuz ekleminizi dinamik olarak stabilize etmek için rotator manşet kaslarınızın önemini keşfetti. Bu alana yönelik çalışmaların etkili olduğu artık biliniyor.

Ayrıca, kürek kemiğiniz kolunuzu göğüs duvarınıza bağlayan sağlam bir platform olduğundan kürek kemiğinizin stabilitesini ele almanız çok önemlidir. Düzgün çalışmıyorsa, omuzun gelecekteki çıkıklara yatkın hale getirebilecek bir pozisyonda kaymasına izin verebilir. Fizyoterapist kas çalışma düzeninizi değerlendirecek ve ihtiyaçlarınıza özel olarak sizin için en iyi egzersizleri önerecektir.

Sonrasında duruşun tekrar kazanılmasına çalışılır. Ağrınız ve iltihaplarınız düzelirken ve bağlarınız iyileşmeye başladığında, fizyoterapistiniz normal eklem hareket açıklığınızı, kas uzunluğunuzu, sinir dokusunun hareketliliğini ve dinlenme kas gerginliğinizi geri getirmeye yoğunlaşır.

Erken evrede tam omuz hareketinin yeniden kazanılması, iyileşen omuz ligamentlerinin ve kapsülünün fazla gerilmesini önlemek için bir öncelik değildir. Tedavi eklem mobilizasyonu ve hizalama teknikleri, masaj, kas gerilmeleri ve nörodinamik egzersizleri, artı akupunktur, tetikleyici nokta tedavisi veya kuru iğneyi içerebilir.

Son aşamada ise tam fonksiyon geri getirilmeye çalışılır. Rehabilitasyonun bu aşaması hastayı istenen faaliyetlerine geri döndürmeyi amaçlamaktadır. Herkesin omuzlarında, hangi özel tedavi hedeflerine ulaşması gerektiğini belirleyecek farklı talepleri vardır. Bazıları için, sadece alışveriş yapabilmek amaçlanır. Diğerleri ise top atmak, zıplamak, servis yapmak veya yüksek hızda koşmak veya yoğun emek gerektiren bir aktiviteye geri dönmek isteyebilir. Fizyoterapist omuz rehabilitasyonunu kendi fonksiyonel hedeflerinize ulaşmanıza yardımcı olacak şekilde ayarlar.

Omuz Çıkığı Tedavi Öncesi

Herhangi bir hastanenin aciline belirtilen şikayetlerle gidildiğinde acil doktoru bunun bir çıkık olduğunu görerek anlayabilir. Fizik muayeneyi gerçekleştirdikten sonra bir görüntüleme testine başvurur. Ardından eklemi yerine yerleştirir ve gerekli tedavileri tamamlayacak programı hazırlar. Çıkma sorunu daha önce de yaşandıysa mutlaka bunu doktorunuza söyleyin. Ayrıca yaralanmanın nasıl gerçekleştiğini anlatmak da tanıyı kolaylaştırır.

Fizik Muayene

Fizik muayene sırasında doktor etkilenen bölgeyi hassasiyet, şişme veya deformasyon açısından inceler. Doktor her iki omzu da inceler ve yaralı omzu yaralanmamış olanla karşılaştırır. Doktor, omuz ekleminde şişlik, şekil değişiklikleri, sıyrıklar, morarma, hareket halindeyken ağrı, hassasiyet ve sınırlı hareket olup olmadığını kontrol edecektir.

Doktor, humerusun yer değiştirmiş başını cilt altına yerleştirmek için nazikçe omzun etrafındaki alanı bastırıp hissedecektir. Ek olarak, birçok önemli kan damarı ve sinir omuz bölgesinde dolaştığından, doktor bilekler ve dirseklerdeki nabızların gücünü kontrol edecek ve kol, el ve parmaklarıyla temas için kas gücünü ve hastanın tepkisini kontrol edecektir. Özellikle doktor üst kolun dış kısmında uyuşma hissederse, omuz çıkıntısında yaralanmaya açık olan aksiller sinirin yaralandığının bir işareti bulunmuş olur. Fizik muayenenizin sonuçları omuz çıkığını gösteriyorsa, doktor tanıyı doğrulamak için omuz röntgenleri isteyecektir.

Röntgen

Omuz ekleminin röntgeni çıkığı gösterir ve kırılmış kemikleri veya omuz eklemindeki başka bir hasarı ortaya çıkarabilir. Röntgen iç organları görüntülemek için X-ışını kullanan bir yöntemdir. Oldukça yaygın kullanılır ve hızlı bir işlemdir. Özellikle kemik gibi sert yapıları iyi şekilde görüntüler. Bu nedenle ortopedik rahatsızlıkların tanısında sıkça tercih edilir.

MRI

Manyetik rezonans görüntüleme iç organların ve dokuların ayrıntılı olarak görüntülenmesini sağlayan bir manyetik alan oluşturur. Bilgisayar kaynaklı radyo dalgaları kullanarak tıbbi testler için görüntüler oluşturur.

Vücudun birçok alanı gibi kemiklerin ve eklemlerin MR görüntüleri çekilebilir. Bu yöntem yırtık kıkırdak veya ligamentler gibi travmatik veya tekrarlayan yaralanmaların neden olduğu eklem anormalliklerini saptayabilir.Omuz çıkığı nedeniyle bağ ve kas dokuların hasar görüp görmediğini anlamaya yardımcı olur. Bunun dışında MR ile kemik enfeksiyonları, kemik ve yumuşak doku tümörleri gibi sorunlar da tespit edilebilir.

MRI güçlü mıknatıslar kullandığı için, vücuttaki metallerin varlığı, mıknatısa çekildiğinde güvenlik tehlikesi oluşturabilir. Mıknatıstan etkilenmese bile, metal nesneler MRI görüntüsünü bozabilir. MRG'den önce, vücudunuzda metal veya elektronik cihaz olup olmadığını sorgulayan bir anket doldurmanız yeterlidir. MRI için güvenli olduğu onaylanmadıkça aşağıdaki cihazları taşıyanlar bu testi yaptıramaz:

  • Metalik eklem protezleri
  • Yapay kalp kapakçıkları
  • İmplante edilebilir bir kalp defibrilatörü
  • İmplante edilmiş ilaç infüzyon pompaları
  • İmplante edilmiş sinir stimülatörleri
  • kalp pili ve metal klipsler
  • Metal pimler, vidalar, plakalar, stentler veya cerrahi zımbalar
  • Koklear implantlar
  • Mermi, şarapnel veya herhangi bir metal parçası türü ve rahim içi cihaz

Dövmeleriniz veya kalıcı makyajınız varsa, doktorunuza MRG'nizi etkileyip etkilemeyeceklerini sorun. Koyu mürekkeplerden bazıları metal içerir. Bir MRG planlamadan önce, doktorunuza hamile olduğunuzu düşünüyorsanız söyleyin. Manyetik alanların fetuslar üzerindeki etkileri iyi anlaşılmamıştır. Doktorunuz alternatif bir muayene önerebilir veya MRG'yi erteleyebilir. Ayrıca emziriyorsanız, özellikle de işlem sırasında kontrast madde alacaksanız doktorunuza söyleyin. Böbrek veya karaciğer problemlerini doktorunuz ve teknolojistiniz ile tartışmak da önemlidir, çünkü bu organlarla ilgili problemler enjekte edilen kontrast kullanımını sınırlayabilir.

Artrografi

Artrografi, eklem sorunlarının ve açıklanamayan ağrının değerlendirilmesinde, tanısının konmasında kullanılan bir tür tıbbi görüntülemedir. Bağ, tendon ve kıkırdak içindeki sorunların tespitinde çok etkilidir. Artrografi doğrudan ya da dolaylı şekilde yapılabilir. Kontrast madde kan dolaşımına enjekte ediliyorsa dolaylı yoldur. Kontrast madde eklem içine enjekte ediliyorsa doğrudan yoldur. Bilgisayarlı tomografi (BT) taraması, manyetik rezonans görüntüleme (MRG) veya floroskopi ile birlikte yapılabilir.

Öncesinde gereken hazırlık hangi görüntüleme yönteminin kullanacağına bağlı olarak değişebilir. Doktorunuza hamile kalma ihtimaliniz olup olmadığını ve son hastalıkları, tıbbi durumları, aldığınız ilaçları ve alerjileri - özellikle de kontrast maddelere alerjileri - anlatın. Mücevherleri evde bırakın ve bol ve rahat kıyafetler giyin. İşlem sırasında bir elbise giymeniz istenebilir.

EMG

Elektromiyografi (EMG) bir tıbbi tanı testidir. Kas sağlığını ve onları kontrol eden sinir hücrelerini (motor nöronlar) incelemek için kullanılan güvenli bir yöntemdir. EMG sonuçları sinir ve kas işlevsizliğini veya sinir-kas sinyal iletimi ile ilgili sorunları ortaya çıkarabilir.

Motor nöronlar kasların kasılmasını sağlayan elektrik sinyallerini iletir. Bir EMG, bu sinyalleri grafik, ses veya daha sonra bir uzman tarafından yorumlanan sayısal değerlere çevirmek için elektrot adı verilen küçük aygıtlar kullanır.

EMG sırasında doğrudan bir kas içine yerleştirilmiş bir iğne elektrotu, o kastaki elektriksel aktiviteyi kaydeder. EMG'nin başka bir parçası olan bir sinir iletim çalışması, iki veya daha fazla nokta arasında hareket eden sinyallerin hızını ve gücünü ölçmek için cilde uygulanan elektrot çıkartmalarını kullanır (yüzey elektrotları).

Omuz Çıkığı Tedavi Sonrası

Doktorunuz, tedaviyi izleyen birkaç hafta boyunca omuzu askı veya başka bir cihazda immobilize edebilir. Bu süreçre bol miktarda dinlenmeye ihtiyaç vardır. Ağrıyan alana günde 3 ila 4 kez buz uygulanabilir.

Acı ve şişmenin azalmasından sonra, doktor sizin için rehabilitasyon egzersizlerini planlar. Bunlar, omzun hareket aralığını geri kazanmaya ve kasları güçlendirmeye yardımcı olur. Rehabilitasyon ayrıca gelecekte omzun yerinden çıkmasının önlenmesine de yardımcı olabilir. Rehabilitasyon hafif kas tonlama egzersizleri ile başlayacaktır. Daha sonra ağırlık çalışması eklenebilir.

Omuz çıkığı tekrarlayan bir sorun olursa, bir ayraç bazen yardımcı olabilir. Bununla birlikte, eğer terapi ve egzersizler başarısız olursa özellikle genç sporcularda ameliyat gerekebilir. Eklemi yerinde tutmaya yardımcı olan yırtılmış veya gerilmiş bağları onarmak veya sıkılaştırmak amacıyla bir işlem gerçekleştirilebilir.

Zaman zaman, tekrarlayan omuz çıkması humerus veya omuz soketinde bir miktar kemik hasarı ile sonuçlanabilir. Cerrahınız bir miktar kemik hasarı tespit ederse, kemik transferinin yapılacağı bir ameliyat önerebilir.

Doktor Kontrolleri

Hasta birkaç gün içerisinde takip muayenesi için ortopedi doktoruna görünmelidir. Ağrı hafifletici ilaçlar yenilenebilir ve eklem çıkığının durumunu görmek için inceleme yapılır. Doktor, ilk travma nedeniyle hasar görmüş yapıların sonradan tekrar zarar görüp görmediğini anlamak için yeniden inceleme yapabilir.

Hareket Kabiliyeti

Nüks oranının yüksek olması nedeniyle herhangi bir tedavinin amacı tekrarlayan çıkık olasılığını azaltmaktır. İlk kez oluşan çıkık için minimum tedavi, tekrarlama oranını düşürmesi için 2 ila 3 hafta boyunca kolun askıya alınarak sabitlenmesidir.

Bir sabitleme süresinden sonra (genellikle birkaç hafta) fizik tedavi yavaş ve kademeli olarak omuz eklemindeki hareket aralığını arttırmaya başlar. Bu, doğal hareketin korunmasına yardımcı olur ve tekrarlayan çıkık riskini azaltır. Hareket aralığında iyi ilerleme kaydedildiğinde, hastanın ekleminin tam işlevine dönmesine yardımcı olmak için güçlendirme egzersizleri eklenebilir.

Spor ve Egzersiz

Askı ile sabitleme tedavisine rağmen, tekrarlama aralığı hala oldukça yüksektir. Omzunuz yerinden çıktıktan sonra hareketsiz hale getirilmezse, ilk üç haftada aktivite ile yeniden yer değiştirme ihtimali çok yüksektir.

Omzunuz ikinci kez çıktıktan sonra, kol her zaman belirli pozisyonlarda ve genellikle her seferinde daha az travma ile birlikte yerinden çıkmaya devam eder. Yeniden çıkıktan kaçınmak için en iyi yol, omzu bir askıda hareketsiz hale getirmek ve omzunuza özel bir fizyoterapist tarafından verilen egzersiz programını uygulamaktır.

Dikkat Edilmesi Gerekenler

Rahatsızlığı hafifletmek ve çıkık bir omuz için tedavi edildikten sonra iyileşmeyi teşvik etmek için bu adımları deneyebilirsiniz: Omzu dinlendirin. Omzunuzun yerinden çıkmasına neden olan belirli bir hareketi tekrarlamayın ve ağrılı hareketlerden kaçınmaya çalışın. Omzunuz daha iyi hissedinceye kadar ağır kaldırma veya ağır aktiviteyi sınırlandırın.

Soğuk ve sıcak uygulama yapın. Omzunuza buz koymak iltihabı ve ağrıları azaltır. Bir seferde 15 ila 20 dakika boyunca soğuk uygulama yapılabilir. Bunun için buz küpleriyle doldurulmuş bir havlu kullanılabilir. Bunu ilk birkaç günde bir veya iki günde bir yapabilirsiniz.

İki veya üç gün sonra, ağrı ve iltihaplanma düzeldiğinde, sıcak paketler veya bir ısıtma yastığı, sıkı ve ağrıyan kasların gevşemesine yardımcı olabilir. Isı uygulamalarını bir seferde 20 dakika ile sınırlayın ve cildi yakacak kadar ısı kullanmayın. Ağrı kesiciler alın. Doktorun önerdiği ilaçlar ağrıyı hafifletmeye yardımcı olabilir. Etiket talimatlarını takip edin ve ağrı düzeldiğinde ilaçları almayı bırakın.

Omzunuzun hareket aralığını koruyun. Bir veya iki gün sonra, omzunuzun hareket mesafesinin korunmasına yardımcı olmak için doktorunuz veya fizyoterapistinizin yönlendirdiği şekilde hafif egzersizler yapın. Hareketsizlik eklem sertleşmesine neden olabilir. Ek olarak, omzun uzun süre kullanılmaması, eklemin zor hareket etmesine yol açabilir.

Yaralanmanız iyileştiğinde ve omzunuzda iyi bir hareket açıklığı yaptıktan sonra, egzersiz yapmaya devam edin. Günlük omuz germe, omuz güçlendirme ve stabilite programı çıkıkların tekrarını önlemeye yardımcı olabilir. Doktorunuz veya fizyoterapist uygun bir egzersiz rutini planlamanıza yardımcı olabilir.

Sık Sorulan Sorular

Omuz Çıkığı Neden Tekrar Eder?

Bir kez yerinden çıkan omuz daha kolay çıkar hale gelir. Fakat başka problemler de tekrarı kolaylaştırabilir. Örneğin eklemi bir arada tutan bağ dokuların ve kasların zayıf olması bu ihtimali artırır. Benzer şekilde ilk çıkıktan sonra hasta sürece dikkat etmezse tekrar çıkık oluşabilir. Hastanın gerekli süre boyunca kolu askıda ve sabit tutması gerekir. Ardından doktorun belirttiği zamanda ve düzeyde egzersizler yapması gerekir. Egzersizler bölgedeki bağ ve kasların güçlenmesine yardımcı olur ve tekrar eden çıkıkların önüne geçer. Eğer bağ dokularda daha ciddi bir sorun varsa ameliyat gerekebilir.

Omuz Çıkığı Ameliyatının Süresi Ne Kadar?

Omuz çıkığı çoğu zaman bir ameliyata gerek duymaz. Fakat kemikler zarar gördüyse, bağ ve tendonlarda sorun varsa, bölgede yırtık gibi problemler varsa ameliyat gerekli görülür. Sorunun türüne göre ameliyat yöntemi ve süresi değişir. Fakat yine de günümüzde bu tip işlemlerin yarım saat ve kırk dakika arasında sürdüğü söylenebilir. Nasir durumlarda ise açık ameliyatların en fazla 2 saat sürmesi beklenir.

Omuz Çıkığının Tek Tedavi Yöntemi Cerrahi midir?

Omuz çıkığı sorunlarının çoğunda ameliyat gerekli görülmez. Omuz eklemini oluşturan kemiklerin çevre dokular zarar görmeden yerine yerleştirilmesi ile iyileşme süreci başlar. Buna kapalı redüksiyon denir. Ameliyata sadece doku veya kemikler ile ilgili bir hasar ve sorun varsa ihtiyaç duyulur.

Omuz Çıkığı Ameliyat Sonrası Tekrar Etme Riski Var mıdır?

Omuz çıkığı ameliyatları bölgede bağ, kas, kemik gibi dokulardaki hasarı tamir etmek için uygulanır ve temel olarak tekrar etme olasılığını azaltır. Fakat hastanın iyileşme sürecinde dikkatsiz davranması, gerektiğinde egzersiz yapmaması ya da daha sonra benzer şekilde omuza darbe alması tekrar omuz çıkmasına neden olabilir.

Ameliyat Sonrası İyileşme Süresi Ne Kadardır?

Yerinden çıkmış humerus soketine geri çekildiğinde, omuzu hareket ettirme kabiliyeti büyük olasılıkla derhal iyileşecektir. İyileşme, dinlenme ve egzersiz programını tam olarak takip ederseniz altı - sekiz hafta içinde tam hareket aralığı tamamen geri dönebilir. Her ne kadar çoğu omuz gücü genellikle üç ay içinde geri dönse de, tam gücün geri kazanılması bir yıla kadar sürebilir.

Omuz Çıkığı En Çok Kimlerde Görülür?

Omuz çıkığı daha çok genç yaştaki kişilerde görülür. Yoğun bir fiziksel aktivite içinde olmak riskleri artırır. Bu hem omuz eklemine fazla yüklenilmesinden hem de alınabilecek darbelerden kaynaklanır. Tenis, Amerikan futbolu gibi omzu doğrudan etkileyen ve darbelere açık sporlarla uğraşanlarda sık görülür. Fiziksel aktivitelere daha çok erkeklerin katıldığı toplumlarda erkeklerin daha sık omuz çıkığı gösterdiği söylenebilir.

Omuz Çıkığından Korunmak Mümkün mü?

Omuz çıkığından korunmak için bazı tedbirler uygulanabilir. Bunun için şunlara dikkat edilmesi faydalı olur:

  • Düşmeleri önlemek için özen gösterin.
  • Temaslı sporlarda koruyucu giysiler giyin.
  • Eklemlerinizde ve kaslarınızda güç ve esnekliği korumak için düzenli olarak egzersiz yapın.
  • Omuz eklemine kaldırabileceğinden fazla ve sürekli yüklenmeyin.

Omuz ekleminizi yerinden çıkardıktan sonra, gelecekteki omuz yer değiştirmelerine karşı daha duyarlı olabilirsiniz. Tekrarı önlemek için, doktorunuzun verdiği belirli kuvvet ve stabilite egzersizlerini düzenli olarak uygulayın.

Omuz Çıkığı Nelere Yol Açabilir?

Omuz çıkığı hafif ya da ciddi şiddette gelişebilir. Yanlış müdahaleler bölgedeki sorunu büyütebilir. Bu gibi durumlarda omuz ekleminizi güçlendiren kasların, bağların ve tendonların yırtılması söz konusu olur. Omuz ekleminizde veya çevresinde sinir veya kan damarı hasarı ihtimali artar.

Omuz eklemindeki sabitlik yerine dengesizliğe bırakır. Ve özellikle ciddi bir çıkık veya tekrarlanan çıkıklarınız varsa, sizi yeniden yaralanmaya daha yatkın hale getirir. Omzunuzdaki ligamentleri veya tendonları esnetir veya yırtarsanız veya omuz ekleminizin etrafındaki sinirlere veya kan damarlarına zarar verirseniz, bu dokuları onarmak için ameliyat gerekebilir.

Ne Zaman Doktora Gitmek Gerekir?

Çıkık olabilecek bir durumdan şüphe ediliyorsa derhal tıbbi yardım alın. Bu durum kendi kendine çoğu zaman iyileşmez. Tıbbi yardım beklerken eklemi hareket ettirmeyin. İmkanınız varsa omuz eklemini mevcut pozisyonunda atel veya askı ile sabitleyin. Omzunu oynatmaya ya da tekrar yerine koymaya çalışmayın. Bu durum omuz eklemine ve çevresindeki kaslara, bağlara, sinirlere veya kan damarlarına hasar verebilir. Yaralı eklemin çevresine buz uygulayın. Omzunuza buz uygulamak, iç kanamayı ve omuz ekleminizin içinde ve çevresinde sıvı birikmesini kontrol ederek ağrıyı ve şişliği azaltabilir. Bir hastanenin aciline ulaştığınızda gerekli müdahaleler burada yapılır.