Kusma Tedavisi

Kusma Tedavisi Hakkında

Kusma problemi nedeni anlaşılmadan tedavi edilemez. Buna yol açan pek çok durum vardır. Çoğu zaman kusma vücudun koruyucu bir tepkisidir. Sindirim sistemindeki parazit, virüs ve bakterileri atmak için vücut böyle bir refleks geliştirir. Zehirlenme gibi durumlarda yaşanan kusmalar buna örnek verilebilir. Fakat kusma stres, hamilelik, endişe, bazı ilaçlar, iç kulak dengesinin bozulması gibi nedenlerle de yaşanabilir.

Nadir olarak kusma ciddi sağlık sorunlarına işaret edebilir ya da neden olabilir. Özellikle kusma ve ishalin birlikte yaşandığı durumlarda dehidrasyon yaşanabilir. Bu durum vücutta su, sıvı eksikliğidir ve müdahale edilmesi gerekir. Çeşitli zehirlenme sorunları buna yol açabilir. İdrara gitme sıklığı azaldıysa, dudaklar kuruduysa ve dikkat dağınıklığı yaşanıyorsa bu dehidrasyon olabilir ve doktora başvurmak gerekir.

Aynı şekilde kusma ile atılan mide içeriğinde kan veya kana benzeyen şeyler varsa bunun ciddiye alınması gerekir. Kanın dışında parlak yeşil renk de dikkat edilmesi gereken bir durumdur. Bununla birlikte kusma durumuna yüksek ateş, ishal ve karın ağrısı eşlik ediyorsa bu apandisit olabilir ve acilen doktora gidilmelidir.

Kusma Nedir?

Kusma mide içeriğinin ağızdan dışarı atılmasıdır. Bazen istemli şekilde yapılabilir. Genellikle öncesinde mide bulantısı yaşanır. İstemsiz mide hareketleri, ağzın tükürükle dolması ve eğilerek kusma şeklinde seyreder. Tükürüğün artması dişlerin mide asidinden korunmasını sağlar. Mide bulantısı yaşandığında oturarak ya da yatarak istirahat etmek yardımcı olabilir. Hareket etmek bulantıyı arttırıp kusmayı tetikleyebilir. Soda ve su tüketmek kusmayı önlemede etkilidir. Ataklar bitene kadar katı besinlerden uzak durmak gerekir. Kusma sırasında midenin sıvı içeriğinin solunum yoluna gitmesini engellemek için tıkanma hissedilir. Fakat kusturulmaya çalışılan insanlarda bu tıkanma yaşanmadığı için boğulma riski taşırlar. Kanlı kusma genellikle yemek borusu veya midede bir yaralanmaya işaret eder.

Fizyolojik Kusma

Fizyolojik kusma çeşitli tetikleyicilere verilen bir tepki olarak kusmaktır. Bu durum zehirlenmeler, sindirim sisteminde parazit, bakteri, virüs gibi organizmalar ve toksinler gibi nedenlerle oluşabilir. Buna ek olarak midenin boşalması şeker hastalığı gibi nedenlerle gecikirse yaşanabilir.

Psikojenik Kusma

Psikojenik kusma istemsiz olmayan ya da kaygı bozukluğunun tetiklediği bir durumdur. Yani kişi bile isteye kendini kusturuyor olabilir ya da kaygı bozukluğuna neden olan bir durum karşısında oluşur.

Akut Kusma

Bu durum sürekli olmayan yani yedi günden daha az sürede olup biten kusmalardır. Bu tablo yedi günden az süre boyunca mide bulantısı ve zaman zaman kusma içerir.

Kronik Kusma

Kronik kusma, akut kusmanın sürekli halidir. Hasta yedi günden daha uzun süre kusma sorunu yaşıyorsa kronik kusmanın varlığı kabul edilir.

Santral Kusma

Santral türde mide bulantısı ve kusma öncesinde bunu hissettiren belirtilerin yaşanmadığı durumdur. Hasta besinleri görür veya düşünürse aniden kusar ve sorun aniden biter.

Periferik Kusma

Bu türde kusma sindirim sistemi ve santral sinir sistemindeki yapılardan etkilenir ve bu şekilde doğar.

Kusmanın Derecesini Belirleyen Etmenler Nelerdir?

Kusmanın derecesini ilaçlar, hastanın genel sağlık durumu ve alışkanlıkları, sindirim sistemini, beyin ve karaciğeri etkileyen kanserler, böbreklerdeki rahatsızlıklar sıvı- elektrolit dengesizliği, enfeksiyon ve kaygı durumu etkiler. Çeşitli hastalıkların tedavisinde kullanılan ilaçlar kusmayı tetikleyebilir. Bunların türü, ne kadar alındığı ve damardan verilip verilmediği kusmanın derecesini etkiler. Burada hastanın yaşı, cinsiyeti, alkol tüketip tüketmediği, araç tutması gibi faktörler de etkili olur.

Kusma Belirtileri Nelerdir?

Kusma başlı başına bir belirtidir. Çeşitli etkenler ve tetikleyiciler bu duruma neden olabilir ya da kişi kendi isteği ile kusabilir. İstemsiz kusmada genellikle öncesinde bir mide bulantısı yaşanır. Çoğu zaman ağrı yaşanmaz. Ardından mide içeriği yemek borusuna çıkarken tıkanma yaşanır. Bu da içeriğin soluk borusuna kaçmasına engel olur. Hasta kendini öne eğilmek durumunda hisseder ve mide içeriği dışarı çıkar. Ağız içerisinde oluşan tükürük salınımı dişlerin mide asidinden oluşabilecek zararlar görmesini engellemektedir.

Kusmaya Neden Olan Durumlar Nelerdir?

Kusma pek çok sebeple gerçekleşebilir. Bazen altta yatan başka hastalıklar olabilir ya da bir tedavinin yan etkisi olarak yaşanabilir. Psikolojik hastalıklar ya da bulimia gibi yeme bozuklukları da buna neden olabilir. Sebebi anlaşılamayan, uzun süren ya da başka belirtilerin eşlik ettiği kusmalarda doktora başvurmak gerekir. Tedavi kusmanın nedenine göre belirlenir.

Mideyi Üşütmek

Mide üşütmesi gastroenterit adıyla da bilinir. Sanılanın aksine bu durum virüs, parazit, bakteri gibi organizmalardan kaynaklanan bir hastalıktır. Daha çok virüs kaynaklı olanına rastlanır. Kusma ile birlikte ishal de yaşanabilir. Çoğu zaman oluşturduğu belirtiler 2 gün içinde kaybolur. Önlemek için hijyene ayrıca önem vermek gerekir.

Enfeksiyonlar

Enfeksiyonlar bakteri, virüs gibi mikroorganizmaların neden olduğu hastalıklardır. Hem çocuklarda hem yetişkinlerde sıkça yaşanır ve bazen kusmanın da dâhil olduğu belirtilere yol açarlar. Tek başına kusma ile ortaya çıkmazlar. Çoğu zaman yüksek ateş ile birlikte yaşanır.

Kemoterapi

Kemoterapi gören hastalarda tedavinin yan etkisi olarak kusmanın yaşanması çok yaygın bir yan etkidir. Kusmanın derecesi kemoterapinin dozuna, damardan ya da ağızdan oluşuna göre değişir. Hastaların daha rahat bir tedavi süreci geçirmeleri için kusmalara müdahale edilebilir. Bu genellikle bir ilaç ile gerçekleştirilir ve etkili olur.

Diyabet (Şeker Hastalığı)

Diyabetin sık görülen belirtileri arasında kusma da vardır. Bu genellikle sık sık idrar yapma isteği, mide bulantısı ve kusma, karında, başta ve genel olarak kaslarda ağrı, kuvvetsizlik ve bilinç bulanıklığı ile baş gösteren bir hastalıktır. Gerekli tedaviler uygulanarak kontrol altına alınması gereken bir durumdur.

Araç Tutması

Çeşitli hareketlerden ve araç yolculuklarından bazı insanlar daha fazla etkilenir. Neden bazı insanlarda daha sık yaşandığı tam olarak bilinmiyor. Fakat hareket esnasında iç kulaktaki denge ve göz hareketlerini kontrol eden yapılardan kaynaklandığı düşünülüyor. Bazı araştırmacılar da bunun nedenini yolculuk sırasında hareketi hisseden sinirlerin ve gözlerin farklı mesajlar almasına bağlıyor. Böyle durumlarda sabit gökyüzüne bakmak ve temiz hava almak kişiye yardımcı olabilir. Ayrıca zencefil de bu durumu önlemede etkilidir.

Gıda Zehirlenmesi

Gıda zehirlenmeleri genç ve yetişkinler arasında yaygındır. Çünkü çocukların ve bebeklerin besin çeşitliliği daha farklıdır. Zehirlenme durumunda kusma koruyucu bir etki yapar. Vücuttan toksik maddelerin uzaklaştırılmasını sağlar. Çoğu zaman ataklar halinde bir gün devam eder. Beraberinde ishal de görülebilir. Ciddi bir durum olduğunda doktora görünmek gerekir.

Gebelik

Gebeliğin en sık görülen erken belirtileri mide bulantısı ve kusmadır. Bazı kadınlarda hiç yaşanmazken bazı kadınlarda ağır şekilde hissedilir. Genellikle sabah saatleri yaşanan rahatsızlık bir iki ay devam edebilir. Fakat bazı kadınlarda günün farklı saatlerinde de yaşanabilir. İlk üç aylık süreçte birçok kadının günlük yaşantısını kötü etkiler. Sabahları yataktan kalkmadan önce kraker gibi atıştırmalıklar yemek, gece yatmadan önce de yüksek proteinli besinlere başvurmak daha kolay atlatmaya yardımcı olabilir.

Yeme Bozukluğu

Anoreksiya ve bulimia bedensel etkileri olan psikolojik rahatsızlıklardır ve kişide yeme bozuklukları ile karakterizedir. Anoreksiya bozukluğunda kişide aşırı bir zayıflama isteği vardır. Bunun için çok sıkı bir diyet ya da yoğun egzersizler uygulanır. Hasta çok yediğini hissettiğinde kendini kusturabilir. Blumiya hastalarında ise durdurulamayan bir aşırı yeme atağı yaşanır ve bir rahatlama hissi gelir. Ardından pişmanlık duygusu ile hasta kendini kusturur.

Travmalar

Bazı travmalar, belli bölgelere alınan darbeler kusma ile sonuçlanabilir. Yakın zamanda başa ya da karna bir darbe alındıysa kusma, sindirim organlarında bir sarsıntı veya travma belirtisi olabilir. Bu ciddi bir durum haline gelebilir.

Stres ve Anksiyete

Çok yoğun stres, kaygı ve endişe durumu bazen kusmaya neden olabilir. Bu durum kişi için çok önemli bir görüşme, sunum veya sınav öncesinde yaşanabilir. Önlemek için stresle başa çıkma yöntemleri aramak ve anksiyeteyi kontrol altına almak için bir uzman yardımına başvurmak gerekir.

Kusma Tedavisi Türleri

Kusma tedavileri bu sorunun nedenine göre şekillenir. Altta yatan hastalık veya sorun çözülerek kusma da ortadan kaldırılır. Çeşitli terapiler ve ilaçlar bunun için kullanılabilir.

İlaç Tedavisi

Eczanelerde kusmayı önlemeye yönelik ilaçlar mevcuttur. Bunlar reçeteli veya reçetesiz olarak bulunabilir. Diğer yandan kusmaya neden olan hastalığın tedavisi de ilaçlarla gerçekleştirilebilir. Örneğin enfeksiyon, şeker hastalığı gibi durumlarda ilaç tedavilerine başvurulabilir. Stres ve anksiyete gibi sorunlar için de çeşitli ilaçlardan yardım alınabilir.

Alternatif Tedavi Yöntemleri

Kusmaya neden olan bazı sorunların çözümünde alternatif yöntemler denebilir. Bunlar her sorun için çözüm değildir. Örneğin şeker hastalığı akupunktur, masaj gibi yöntemlerle çözülemez.

Akupunktur Tedavisi

Akupunktur tedavisi çeşitli durumların oluşturduğu kusma sorununa alternatif bir çözüm olmuştur. Fakat her hasta için aynı etkiyi göstermez. Araç tutması, migren, hamilelik ve kemoterapi gibi etkenlerle kusma yaşayan kişiler bu yönteme başvurabilir. Spinal uyuştuma olarak bilinen anestezi yönteminden sonra yaşanan kusma sorunları için de akupunktur kullanılabilir. Tedavinin herhangi bir yan etkisinin olmaması gebelikte de kullanılabilen bir yöntem haline gelmesini sağlamıştır. Fakat uzman kişiler tarafından uygulanması gerekir. Sağlık Bakanlığı’ndan onayı olmayan kişiler bunu uygulamaya yetkili değildir.

Dikkati Başka Yöne Çekme

Özellikle yolculuk sırasında araba tutması yaşayan kişiler mide bulantısı hissettiklerine bu yöntemi kullanabilir. Dikkati başka bir yöne çekmek, açık havaya bakmak ve temiz hava solumak kusmayı önlemeye yardımcı olabilir. Aynı şekilde aşırı stres yaşanıyorsa bunu azaltmak için de dikkati başka yerlere yöneltmek etkili olabilir.

Hipnoz

Hipnoz herhangi bir problemin tedavisi için oldukça tartışmalı uygulamalardan biridir. Herkeste aynı etkiyi göstermez ve herkes hipnoz haline getirilemez. Dolayısıyla her hastalık için de uygun bir yöntem değildir. Genellikle psikolojik rahatlama, stresten ve kaygıdan uzaklaşma, sigarayı bırakma gibi isteklerle uygulanır. Hipnoz farklı bir bilinçlilik durumunda gerçekleştirilir. Küçük nesneler ya da telkinlerle hasta trans haline geçirilir. Bu haldeyken hasta dış uyarıcılara karşı duyarlı değildir ama bu uygulamayı yapan kişiye karşı algısı çok açıktır. Böylece çeşitli yönlendirmeler yapılır. Bu uygulama yalnızca konuya hâkim doktor ve psikologlar tarafından gerçekleştirilebilir. Onların da gerekli eğitimleri tamamlaması gerekir.

Beslenme Tedavisi

Tıbbi beslenme tedavisi bazı hastalıkları kontrol altına almaya yardımcı olmak için kullanılan bilinçli bir beslenme programıdır. Besinlerin etkili olduğu bu hastalıklara uygun bir program izlemek tedavinin etkinliğini önemli derecede etkiler. Diyabet, hipertansiyon, yeme bozuklukları, kalp hastalıkları gibi sorunlar bunlara örnektir. Diyabet hastaları kusma gibi sorunlar da yaşar. Tedavilerine ek olarak tıbbi beslenme programı uygulanırsa çok daha sağlıklı bir yaşam geçirebilirler.

Kusma Tedavisi Öncesi

Kusma sorununu çözebilmek için öncelikle buna neyin neden olduğunu bilmek gerekir. Yanındaki belirtilere bakarak hasta ilgili doktora ya da acile başvurabilir. Ardından gerekli incelemeler ve tetkikler yapılarak sorunun nedeni belirlenir.

Fizik Muayene

Kusma şikayetine eşlik eden belirtilere göre ilgili doktora görünmek gerekir. Bu tam anlaşılamadıysa hastanelerin acil servisine başvurulur. Örneğin kusmaya yüksek ateş eşlik ediyorsa enfeksiyondan şüphelenilir. Doktor hastalık hikayesine, eşlik eden diğer belirtilere ve kusmanın şekline göre bazı değerlendirmeler yapar. Şüphelendiği durumları kesinleştirmek için bazı tetkikler isteyebilir.

Kusma Nedeninin Belirlenmesi

Kusmanın nedeni doktor muayenesi ve tetkiklerle saptanır. Altta yatan hastalık bulunduktan sonra bunun durumunu anlamak için ek tetkikler gerekebilir. Bu bilgiler ışığında hasta için en uygun tedavi planlanır ve uygulanır. Tedavi genellikle ilaçlarla sağlanır. Hastalığın türüne göre başka uygulamalar da gerekebilir.

Kusma Tedavisi Sonrası

Kusmanın nedeni eğer sürekli karşılaşılabilecek bir durumsa günlük hayatta bazı önlemler almak gerekebilir. Genel olarak enfeksiyonlardan veya stresten korunmak için de günlük faaliyetlerin önemi büyüktür.

Sağlıklı ve Düzenli Beslenme

Sağlıklı ve düzenli beslenmek, çok düşük ya da fazla kilo değil sağlıklı bir kiloda olmaya özen göstermek oldukça önemlidir. Kusmanın nedeni bir yeme bozukluğu ise alınan psikolojik ve bedensel tedavilere ek olarak sağlıklı beslenme çabasına da girmek gerekir. Aynı şekilde diyabet gibi sorunlarda da hastalığa uygun beslenmek tedavide önemli bir yere sahiptir. Genel olarak düzenli ve dikkatli beslenen kişiler daha zinde hisseder. Böylece stresle baş etmek de kolaylaşır. Bunun yanında alınan besinlerin temizliğine özen göstermek enfeksiyon riskini azaltır.

Su Tüketimi

Günlük su ihtiyacını karşılamaya özen göstermek birçok konuda önem taşır. Günlük ihtiyaç duyulan su miktarı 2-2.5 litredir. Bu ihtiyaç çay, kahve, meyve suyu gibi sıvılarla karşılanamaz. Diğer yandan kusma sonucu vücutta su dengesi bozulabilir. Bunu önlemek için su tüketmek ayrıca önem taşır.

Temiz Hava ve Nefes Egzersizleri

Temiz hava almak ve nefes egzersizleri yapmak tüm vücuda dinçlik ve zindelik verir. Mide bulantısı hissedildiğinde de temiz havaya çıkmak çoğu zaman iyi etkiler yapar. Gebelik gibi dönemlerde bulantıları kontrol altına almak için uygulanabilir. Ayrıca stresle başa çıkmak için de önerilir. Ek olarak yoga, meditasyon gibi uygulamalara devam etmek nefes egzersizleri ve dinginlik için faydalıdır.

Sık Sorulan Sorular

Sürekli Kusmaya Neden Olan Hastalıklar Nelerdir?

Sürekli kusmaya neden olabilecek birçok durum vardır. Bunların en bilineni gebeliktir. Gebeliğin ilk üç ayında birçok kadın mide bulantısı ve kusmadan şikâyetçidir. Diğer yandan enfeksiyon, mide üşütmesi, sindirim sistemini etkileyen reflü gibi hastalıklar ve çeşitli kanser türleri buna neden olabilir.

Kusma Nedeniyle Ne Zaman Doktora Başvurmak Gerekir?

Kusma sorununa eşlik eden belirtiler ağır seyrediyorsa doktora görünmekte fayda vardır. Bunların dışında sürekli bir kusma hali varsa, güçsüzlük baş gösterdiyse, ateş yükseliyorsa, çıkan mide içeriğinde kana benzer ya da yeşilimsi renkler varsa doktora gidilmelidir. Ayrıca kafa veya karın bölgesine bir darbe alındıktan sonra kusma yaşandıysa acilen doktora gitmek gerekir.

Günlük Hayatta Kusmaya Önlemek İçin Ne Yapılabilir?

Araba tutması ya da stres gibi nedenlerle kusma yaşanıyorsa günlük önlemler alınabilir. Mide bulantısı hissedildiğinde temiz havaya çıkmak, dikkati başka yöne çekmek faydalı olabilir. Hayal kurmak, başka bir işle meşgul olmak dikkati dağıtabilir. Stresle baş etmek için meditasyon, yoga, nefes egzersizi gibi yollara başvurulabilir ya da bir uzmandan destek alınabilir.

Kan Kusmak Tehlikeli Mi?

Kan kusmak yemek borusunda veya midede bir yaralanma olduğunu gösterir. Bu durumda göstermektedir ki ihmal edilmemesi gereken çok ciddi bir konudur. Acilen doktora başvurmak gerekir. Çıkan mide içeriğin kan daha kahverengimsi de görülebilir.

Kusma Sonrası Ağız Hijyeni Nasıl Sağlanır?

Kusma yaşanmadan hemen önce ağızda tükürük artışı olur. Bu da dişleri mide asidinden korur. Ama yine de kustuktan sonra ağızda mide asidi ve kötü bir tat vardır. Bunu geçirmek için tuzlu su ile ağız çalkalanabilir ve dişler fırçalanabilir.

Kontrol Edilemeyen Kusmanın Sonuçları Nelerdir?

Kusma ataklar halinde devam ederse vücutta dehidrasyon meydana gelebilir. Bu durum vücudun susuz kalmasıdır. İdrara gidişlerin azalması, güçsüzlük, dudaklarda kuruma gibi belirtiler verebilir. Bu da müdahale edilmesi gereken bir durumdur.

Kabızlık Kusmaya Neden Olur Mu?

Kabızlık neredeyse her insanın hayatında bir dönem yaşadığı bir sorundur. Çoğu zaman kusma ile sonuçlanmaz ve geçicidir. Hatta kuru kayısı, meyve çayları gibi küçük müdahalelerle geçer. Fakat bazı insanlarda bu kronik bir sorundur ya da bir hastalıktan kaynaklanabilir. Çok sık olmamakla birlikte kabızlık ve kusma aynı anda görülebilir.

Kanser Hastalarında Sürekli Kusma Görülür Mü?

Kanser çok çeşitli türleri olan bir hastalıktır. Her kanser kusmaya neden olmaz. Fakat genellikle sindirim sistemini, özellikle mideyi etkileyen kanserlerde kusma yaşanabilir. Ayrıca tedavilerde yaygın olarak kullanılan kemoterapi de kusmaya neden olabilir.

Kusma Tedavisi Nasıl Yapılır?

Midenin bulanması ve devamında kusma sadece midenin içyapısından ve yenilenlerden kaynaklanan bir sorun olmayabilir. Doğal olarak tedaviye başlarken en önemli aşama doğru tanının yapılmasıdır. Mide bulanması neredeyse yüz kadar hastalığın veya sendromun ortak belirtisidir. Bunlar arasından en olasıların tespiti gerekir. Sonrasında ise bu soruna yönelik tedaviye girişilir. Tedavi çok çeşitli yöntemlerle gerçekleştirebilir ancak hastanın mideyle ilgili yakınmalarını ortadan kaldırmak için bulantı önleyici haplar reçete edilir. Bulantı şikayeti devam ettiği sürece de aşırı şekerli, aşırı yağlı ya da aşırı herhangi bir şey içeren her türlü besinden uzak durulmalıdır.