Sizlere daha iyi bir hizmet sunabilmek için sitemizde çerezlerden faydalanıyoruz. Deneyimlerinizi kişiselleştirmek amacıyla KVKK ve GDPR uyarınca kullanılan çerezler bakımından daha fazla bilgi için Kişisel Verilerin Korunması Kanunu sayfasını ziyaret edebilirsiniz. Sitemizi kullanarak, çerezleri kullanmamızı kabul edersiniz.

Güneş Çarpması Tedavisi

Birçok insan güneş çarpması kelimesini sıcak ve güneşli bir günde bitkin düştüğü durumları anlatmak için kullanır. Fakat gerçek güneş çarpması böyle bir durum değil, tıbbi yardım gerektiren ciddi bir sorundur. Bazen de durum güneş yanıkları ile karıştırılır. Güneş yanığı da kötüdür fakat güneş çarpması tamamen başka bir konudur.

Güneş altında güvende olduğunuzdan emin olmak hiç olmadığı kadar önemli, aksi takdirde güneş çarpmasıyla sonuçlanabilir. Güneş çarpması, yaygın inancın aksine, bir miktar kötü güneş yanığını anlatmak için kullanılan basitçe abartma değildir. Güneş çarpmasının tıbbi tanımı 40 derecenin üzerinde bir çekirdek vücut sıcaklığıdır. Vücudun dışında cilt güneş yanığı belirtileri gösterse de, vücudun içindeki organlar da bu durumdan zarar görebilir. Güneş çarpması yaygın olarak dehidrasyonla birlikte görülür ve yüksek sıcaklıklara uzun süre maruz kalmanın sonucunda oluşur. Beyin gibi farklı birçok organ bu durumdan kötü etkilenir.

Bundan dolayı daha az bilinen güneş çarpması semptomlarından bazıları ortaya çıkabilir. Güneş çarpması inanılmaz derecede ciddi olabilir. Bunu yaşayan kişinin davranışlarında değişiklikler meydana gelir ve zihin karışıklığı, bilinçsizlik oluşabilir. Şaşırtıcı şekilde yüksek sıcaklıklara rağmen, güneş çarpmasından muzdarip insanlar aslında terletmez.

Daha sık karşılaşılan güneş çarpması belirtileri ise zonklama şeklinde baş ağrısı, mide bulantısı ve kusma, baş dönmesi ve kas güçsüzlüğüdür. Güneşe ve sıcağa aşırı derecede maruz kalınması bayılma, bitkinlik ve kramplarla sonuçlanabilir.

Güneş çarpmasının organ sistemlerini etkilemesinin nedeni hücrelerin düzgün çalışabilmesi için çok özel bir sıcaklık aralığının gerekmesidir. Vücudun çok sıcak veya çok soğuğa maruz kalması durumunda beyin gibi hayati organların çalışma şekli değişir. Güneş çarpması riskini aşırı hassas bünyeler ve kronik sağlık sorunları olan kişiler daha fazla taşır.

Gerçek anlamda güneş çarpması tıbbi bir acil durumdur. Bu nedenle mümkün olan en kısa sürede tıbbi yardım alınması gerekir. Hastaneye gidene kadar ise serin ve gölgeli bir alanda durulabilir ve gereksiz kıyafetler çıkarılabilir. Sıcaklığın düşürülmesini teşvik etmek soğuk suyla temas etmek faydalı olur.

İnceleyen ve Onaylayan : Uzman Dr. Sema Tutar Pişkinsüt

Güneş Çarpması Tedavisi Hakkında

Uygun, zamanında tedavi ile, bir kişi ısı ile ilgili hastalıklardan tamamen iyileşebilir. Sıcak bitkinlik semptomlarını tanımak ve soğuma için adımlar atmak durumun sıcak çarpmasına neden olmasını önleyebilir. Eğer tedavi edilmezse, sıcak çarpması ciddi komplikasyonlara veya ölüme neden olabilir. Bir kişi doğru tedaviyi yeterince erken aldığında, güneş çarpmasından tamamen kurtulabilir. En sıcak günlerde bile, bu hastalıklar genellikle planlama ve önlem alarak önlenebilir.

Güneş çarpmasından kurtulduktan sonra, muhtemelen önünüzdeki bir hafta boyunca yüksek sıcaklığa daha duyarlı olacaksınız. Bu nedenle, doktorunuz normal etkinliklerinize devam etmenin güvenli olduğunu söyleyene kadar sıcak havalardan ve ağır egzersizlerden kaçınmak en iyisidir.

Bazı etkenler insanın güneş çarpması yaşama olasılığını artırabilir. Bunlar fazla kilolu olmak, önemli bir sakatlık yaşamak, ciltte güneş yanığı olması, 13 yaşından küçük olmak veya 65 yaşından büyük yaşta olmak şeklinde sıralanabilir. Benzer şekilde kalp hastalığı, tansiyon, diüretik ilaç kullanımı, sıcak bir alana doğru yolculuk, ani ısı değişimi bu tip bir soruna yol açabilir.

Sıcak çarpması, vücut sıcaklığının ne kadar uzun süre çok yüksek kaldığına bağlı olarak bir takım ciddi sorunlara neden olabilir. Bunun sonucunda hayati organlar hasar görebilir. Sıcak çarpması beyninizin veya diğer hayati organların şişmesine ve muhtemelen kalıcı hasara neden olabilir. Hızlı ve yeterli tedavi uygulanmazsa şiddetli ve gerçek bir güneş çarpması ölümcül olabilir.

Güneş Çarpması Nedir?

İnsan vücudu genellikle sıcaklığını düzenleyebilir. Vücut çok ısındığında, terleme de dahil olmak üzere serinlemek için birkaç strateji kullanır. Ancak eğer bir kişi yeterli miktarda sıvı almadan sıcakta çok fazla zaman geçirirse, vücudun soğutma süreçleri düzgün çalışamaz. Vücut susuz kaldığında, terleyerek kendini artık soğutamaz. Bu olduğunda, vücut ısısı kişiyi hasta edecek kadar yüksek olabilir.

Isı hastalığının ilk belirtileri vücut ısısı normalin üzerine çıktıkça ortaya çıkar ve baş ağrısı, bulantı, kusma, kas krampları ve yorgunluğu içerebilir. Bu erken semptomlara bazen ısı yorgunluğu denir. Vücut ısısını azaltmak için adımlar atılmazsa, ısı bitmesi kötüleşebilir ve sıcak çarpması olabilir.

Sıcak çarpması ciddi, potansiyel olarak hayati tehlike yaratan bir ısı hastalığı şeklidir. Vücut ısısı 105 derece Fahrenheit veya üstüne çıkar ve zihinsel karışıklık veya bilinç kaybı gibi nörolojik değişiklikler geliştirirsiniz. Bu yüksek sıcaklıklarda, vücut proteinleri ve özellikle beyindeki vücuttaki hücrelerin etrafındaki zarlar yok olmaya veya bozulmaya başlar. Aşırı sıcaklık, iç organları etkileyerek kalp kası hücrelerinin ve kan damarlarının bozulmasına, iç organların hasar görmesine ve ölüme neden olabilir. Sıcak çarpmasının iki ana tipi vardır: Efor sonucu sıcak çarpması, sıcak bir yaz gününde güneş altında spor yapmak veya askeri eğitim faaliyetlerine katılmak gibi durumlarda meydana gelir. Sıcak bir ortamda ciddi şekilde aktif olunduğunda ortaya çıkar. Tipik olarak gençlerde meydana gelen bir durumdur. Çünkü genellikle sağlıklı insanlar, ısının sağlıkları üzerindeki etkilerinden endişe etmez ve gerekli koruma hususlarına dikkat etmez. Hatta bu tip bir özgüvenler birçok hasta erken semptomları reddedebilir veya göz ardı edebilir.

Efor ile ilgili olmayan sıcak çarpması vücut ısısını düzenleme yeteneğinde azalma olan kişilerde ortaya çıkma eğilimindedir. Bu insanlarda genellikle ileri yaşlardakiler, çok küçük çocuklar veya kronik hastalığı olan insanlardır. Bulunulan alandaki yüksek sıcaklık şiddetli bir aktivite olmadan, bu insanlarda sıcak çarpmasına neden olmak için yeterli olabilir.

Güneş Çarpması Neden Olan Faktörler Nelerdir?

Tıbbi bir sorun seviyesindeki güneş çarpması temelde vücudun sıcaklığını düzenlemede sıkıntı yaşanması veya aşırı sıcağa maruz kalınması sonucu oluşur. Klasik bir güneş çarpmasında sıcak bir ortamda olmak çekirdek vücut sıcaklığının yükselmesine neden olur. Bu tip sıcak çarpması tipik olarak, özellikle uzun süre sıcağa ve nemli havaya maruz kaldıktan sonra meydana gelir. En sık yaşlı yetişkinlerde ve kronik hastalığı olan kişilerde görülür.

Yorucu etkinlikler özellikle sıcak bir ortamda yapılıyorsa güneş çarpmasına neden olur. Egzersiz sonucu sıcak çarpması, sıcak havalarda yoğun fiziksel aktivitenin yol açtığı çekirdek vücut sıcaklığındaki artıştan kaynaklanır. Sıcak havalarda egzersiz yapan ya da çalışan herkes aşırı sıcak çarpması yaşayabilir. Ancak yüksek sıcaklıklara alışık değilseniz ortaya çıkması daha olasıdır. Her iki tür sıcak çarpmasında da bazı durumlar sorunun şiddetini artırır. Bunlar:

  • Terin kolayca buharlaşmasını önleyen kumaşlar veya fazla giysi giymek
  • Vücudun ısısını düzenleme yeteneğini etkileyebilecek alkol tüketmek
  • Terleme yoluyla kaybedilen sıvıları yerine koymaya yetecek kadar su içmeyerek susuz kalmak

Güneş Çarpması Belirtileri Nelerdir?

Güneş çarpması belirtileri genellikle spesifiktir ve kolay anlaşılır. Çoğu zaman hastalar şu şikâyetleri yaşar:

  • Yüksek vücut ısısı: Rektal bir termometre ile ölçülen 40 derece veya daha yüksek bir çekirdek vücut sıcaklığı, güneş çarpmasının ana işaretidir.

  • Değişen zihinsel durum veya davranışlar: Karışıklık, ajitasyon, konuşma bozukluğu, sinirlilik, deliryum, nöbet ve koma sıcak çarpmasından kaynaklanabilir.

  • Terlemede değişiklikler: Sıcak havalarda meydana gelen sıcak çarpmasında, cildiniz dokunulduğunda sıcak ve kuru hissedecektir. Ancak, yorucu bir egzersizle ortaya çıkan sıcak çarpmasında cildiniz kuru veya hafif nemli olabilir.

  • Mide bulantısı ve kusma sık görülen belirtiler arasındadır. Bunun yanında zonklayan baş ağrısı da hissedilebilir.

  • Kızarmış cilt: Vücut ısısı arttıkça cilt kırmızılaşabilir.

  • Güneş çarpması sonrası hastalar hızlı nefes alma eğilimindedir.

  • Hızlı kalp atışı: Nabız önemli ölçüde artabilir çünkü ısı baskısı vücudunuzu serinletmek için kalbinize çok büyük bir yük getirir.

Güneş Çarpması Kimlerde Daha Sık Görülür?

Sıcak çarpması iyi hava akımı olmayan dairelerde veya evlerde yaşayan yaşlıları daha fazla etkileyebilir. Diğer yüksek riskli gruplar arasında, her yaşta yeterince su içmeyen, kronik hastalıkları bulunan veya aşırı miktarda alkol alan insanlar bulunur. Sıcak çarpması sıcaklık endeksi ile yakından ilişkilidir. Sıcaklık endeksi bağıl nem ve hava sıcaklığının etkileri birleştiğinde ne kadar sıcak hissettiğinizi ölçer. % 60 veya daha fazla bağıl nem ter buharlaşmasının önüne geçer. Bu da vücudunuzun kendini soğutma işlevine engel olur.

Isıya bağlı hastalık riski, ısı endeksi 90 dereceye veya daha yükseğe çıktığında çarpıcı şekilde artar. Bu yüzden özellikle sıcak hava dalgaları etki ettiğinde raporlanan ısı indeksine dikkat etmek önemlidir. Ve ayrıca dik güneş ışığına maruz kalmanın rapor edilen ısı indeksini 15 derece artırabileceğini unutmamak önemlidir.

Kentsel bir bölgede yaşıyorsanız, burada durgun atmosfer durumları ve düşük hava kalitesi varsa uzun süren bir sıcak hava dalgası sırasında güneş çarpması geliştirmeye yatkın olabilirsiniz. Ayrıca asfalt yollar ve beton gün boyunca ısı depolar ve sadece geceleri ısıyı yavaş yavaş serbest bırakır. Bu da daha yüksek gece sıcaklıklarına yol açar. Beton ve asfalt yoğunluklu bölgelerde güneş çarpması nedeniyle yaşanan sorunlar daha fazladır ve bu tip bir şehirleşme sağlıksızdır.

Yaş faktörü yalnızca yaşlıları etkilemez. 13 yaşından küçük çocuklarda güneş çarpması saha sık görülür. Özellikle 4 yaşına kadar olan savunmasızdır, çünkü diğer insanlardan daha yavaş şekilde ısı ayarlaması yaparlar.

Sağlık şartları sıcaktan etkilenme ihtimalini artırır. Bunlar arasında kalp, akciğer veya böbrek hastalığı, obezite veya zayıf kilo, yüksek tansiyon, diyabet, akıl hastalığı, orak hücre özellikleri, alkolizm, güneş yanığı ve ateşe neden olan durumlar bulunur. Bazı ilaçları kullanan kişilerde güneş çarpması daha sık yaşanır. Bunlar arasında antihistaminikler, diyet hapları, diüretikler, sakinleştiriciler, uyarıcılar, nöbet ilaçları, kalp ve kan basıncı ilaçları ve antidepresanlar ve antipsikotikler gibi psikiyatrik hastalık ilaçları yer alır. Kokain ve metamfetamin gibi yasadışı uyuşturucular da sıcak çarpması riski ile ilişkilidir. Sağlık sorunlarının ve ilaçların aşırı sıcaklık ve nem ile başa çıkma kabiliyetinizi etkileyip etkilemediğini öğrenmek için doktorunuza danışın.

Güneş Çarpması Tedavi Türleri

Sıcak çarpması tedavisi, beyninizin ve hayati organların zarar görmesini önlemek veya azaltmak için vücudunuzu normal bir sıcaklığa kadar soğutmaya odaklanır. Bunun için etkinliği kanıtlanmış ve kontrollü uygulanan yöntemler kullanılır. Eğer güneş çarpması beyni, kalbi ve diğer iç organları etkilediyse bunlara acilen müdahale etmek gerekir. Güneş çarpması geçiren kişilere yardımcı olmak için yapılabilecek en iyi şey onu hastaneye götürmektir. Götürene kadar sıcak çarpmasına yönelik ilk yardım biliniyorsa uygulanabilir. Bilinmiyorsa müdahale etmemek daha iyidir.

Güneş Çarpmasında İlk Yardım

Birisinin sıcak çarpması olduğundan şüpheleniyorsanız, hemen 112’yi arayın veya kişiyi hastaneye götürün. Tıbbi yardım isteyen herhangi bir gecikme ölümcül olabilir.

Sağlık görevlilerinin gelmesini beklerken ilk yardımı başlatabilirsiniz. Fakat bilmiyorsanız müdahale etmeyin. Kişiyi klimalı bir yere veya en azından serin, gölgeli bir alana taşıyın ve üzerindeki fazla giysileri çıkarın.

Mümkünse, kişinin çekirdek vücut sıcaklığını ölçün. Termometre varsa ve derece 40 veya üzerindeyse acilen soğutmaya çalışın. Termometre mevcut değilse, ilk yardımı başlatmaktan çekinmeyin. Aşağıdaki soğutma stratejilerini deneyebilirsiniz:

  • Cildini soğuk, ıslak bir bez veya sünger ile soğutun. Veya bahçe hortumundan alınan suyla ıslatırken hastanın hava almasını sağlayın.
  • Kişinin koltuk altlarına, kasıklarına, boynuna ve sırtına buz paketleri yerleştirin. Bu alanlar cilde yakın kan damarlarıyla doludur, bu nedenle onları soğutmak vücut ısısını azaltabilir.
  • Hastayı duşa veya soğuk suya sokun fakat nefes almasına ve ıslanırken vücudun hava almasına dikkat edin.
  • Eğer kişi genç ve ağırsa ve kuvvetli bir şekilde egzersiz yaparken sıcak çarpması geçirmişse vücudu serinletmek için bir buz banyosu kullanabilirsiniz.

Vücut Isısının Düşürülmesi

Vücut ısısını normal bir seviyeye getirmek için aşağıdaki yöntemler doktor tarafından uygulanabilir:

  • Soğuk Su: Soğuk veya buzlu su banyosunun, çekirdek vücut sıcaklığınızı hızlı bir şekilde düşürmenin en etkili yolu olduğu kanıtlanmıştır. Soğuk suya daldırma ne kadar hızlı olursa ölüm ve organ hasarı riski o kadar düşük olur.
  • Buharlaşma soğutma teknikleri: Soğuk su mümkün değilse, sağlık çalışanları buharlaşma yöntemini kullanarak vücut ısısını düşürmeye çalışabilirler. Vücudunuzda soğuk su varken, üzerinize ılık hava üflenir ve bu da suyun buharlaşmasına ve cildinizin soğumasına yardımcı olur.
  • Soğutma battaniyeleri: Başka bir yöntem, hastayı özel bir soğutma battaniyesine sarmak ve sıcaklığı düşürmek için kasıklara, boyna, sırta ve koltuk altlarına buz paketleri uygulamaktır.

İlaç Tedavisi

Titremeyi durdurmak için ilaç verilebilir. Vücut ısısını düşürecek tedaviler titremeye neden oluyorsa doktor benzodiazepin gibi kas gevşetici maddeler verebilir. Titreme vücut ısınızı yükselterek tedaviyi daha az etkili hale getirir.

Güneş Çarpması Tedavisi Öncesi

Genellikle güneş çarpması varsa doktor bunu hastayı görerek ve durumu dinleyerek tespit edebilir. Ancak laboratuar testleri tanıyı doğrulayabilir, semptomların diğer nedenlerini ekarte edebilir ve organ hasarını değerlendirebilir. Sıcak çarpması nedeniyle vücutta ciddi hasarlar varsa, beyin etkilenmişse çok daha ciddi müdahaleler gerekir. Doktor bunların varlığını araştırmak için bazı testler isteyebilir. Bu testler şunları içerir:

  • Çekirdek vücut sıcaklığını kontrol etmek için rektal sıcaklık ölçümü yapılır. Rektal sıcaklık, çekirdek vücut sıcaklığınızı belirlemenin en doğru yoludur ve ağız veya alın sıcaklıklarından daha kesin sonuçlar verir.
  • Kandaki sodyum veya potasyum ve merkezi sinir sisteminizde bir hasar olup olmadığını görmek için kandaki gazların içeriğini kontrol eden bir kan testi istenebilir.
  • Kas fonksiyonu kontrol edilir. Doktor kas dokusunda ciddi hasar olup olmadığını kontrol eder (rabdomiyoliz).
  • İç organlarınızdaki hasarı kontrol etmek için röntgen ve diğer görüntüleme testleri istenebilir, idrar tahlili yapılabilir.

Fizik Muayene

Fizik muayene sırasında doktor hastanın şikayetlerini dinler. Anlatamayacak durumdaysa yanındakilerin bilgi vermesi faydalı olur. Bu da mümkün değilse doktor görünen belirtiler ışığında hareket eder. Hastanın vücut sıcaklığı dokunarak fark edilebilir. Doktor bir termometre ile vücut sıcaklığını saptar ve hızlıca vücudu soğutmak için müdahalede bulunur. Eğer durum şiddetliyse iç organların durumunu kontrol etmek için bazı tahliller yapılır.

İdrar Tahlili

İdrarın rengini kontrol etmek için idrar testi yapılır. Çünkü sıcaklığa bağlı bir sorun varsa böbrek fonksiyonunu kontrol etmek gerekir. Böbrekler sıcak çarpmasından etkilenebilir. Ve bu gerçekleştiğinde idrar genellikle daha koyu olur.

Ayrıca idrar tahlili, idrar yolu enfeksiyonları, böbrek hastalığı ve diyabet gibi çok çeşitli hastalıkları tespit etmek ve yönetmek için kullanılır. İdrar testi örnek idrarın görünümünü, yoğunluğunu ve içeriğini kontrol eder. Anormal idrar tahlili sonuçları bir hastalığa veya soruna işaret edebilir.

Örneğin, bir idrar yolu enfeksiyonu idrarın berrak yerine bulanık görünmesine neden olabilir. İdrarda artan protein seviyeleri böbrek hastalığının bir işareti olabilir. Olağandışı idrar testi sonuçları genellikle sorunun nedenini tam olarak saptayamaz. Bunu ortaya çıkarmak için daha fazla tahlil yapmak gerektirir.

Röntgen

Röntgen veya diğer görüntüleme testleri güneş çarpmasının iç organlara zarar verip vermediğini anlamak için istenebilir. Röntgen vücudun iç kısımlarındaki yapıların, özellikle de kemiklerin görüntülerini üreten hızlı ve ağrısız bir görüntüleme yöntemidir.

X-ışını ışınları vücuttan geçer ve içinden geçtikleri yapıların yoğunluğuna bağlı olarak farklı miktarlarda emilirler. Kemik ve metal gibi yoğun malzemeler, X-ışınlarında beyaz renkte görünür. Akciğerlerindeki hava siyah olarak ortaya çıkar. Yağ ve kas gri tonları gibi görünür. Bazı röntgen testlerinde, görüntüler üzerinde daha fazla ayrıntı sağlamak için vücuda iyot veya baryum gibi bir kontrast madde eklenir.

Güneş Çarpması Tedavi Sonrası

Güneş çarpması sonrası vücut ısısı normale döndükten ve diğer sorunlar giderildikten sonra vücut bir süre daha sıcağa karşı hassas olur. Bu nedenle daha dikkatli olunması gerekir.

Dikkat Edilmesi Gerekenler

Sıcak çarpmasından sonra hızlı iyileşebilmek ve tekrar etmesini önlemek için bazı hususkara dikkat etmek gerekir. Bunun için en önemli konu susuz kalmamaktır. Ayrıca sıcak ve nemli havalarda şiddetli fiziksel aktivitelerden kaçınmak gerekir. İyileşme sürecinde ve sonrasında özellikle yaz aylarında sıcak duş almayın. Güneş altında korunmasız durmayın. Gölge yerleri tercih ve güneş kremi kullanın.

Sıcak havalarda fiziksel aktiviteler yapmanız gerekiyorsa alkol, kafein ve çay gibi sıvılar tüketmeyin. Aşırı terleme durumunda veya uzun süre güneş ışığında kuvvetli bir aktivite yapıldığında sıvıların yanı sıra elektrolitlerin (sodyum gibi) de yenilenmesi gerekir. Buna göre bir sıvı dengesi kurmak gerekir. Şapka ve hafif renkli, ince, bol giysiler giyin. Kıyafetlerin pamuk gibi teri emen ve buharlaştıran kumaşlardan olmasına özen gösterin.

Arabaları kullanmadığınız zamanlarda kilitli tutun ve asla bebekleri, çocukları veya evcil hayvanları kilitli bir arabada gözetimsiz bırakmayın. Araçlar kapalı olduğunda içleri dışarısından daha sıcak hale gelir ve hayati sorunlara yol açar.

Sık Sorulan Sorular

Güneş Çarpması ve Sıcaktan Bitkin Düşmek Arasında Ne Fark Var?

Sıcak çarpması ve bitkinlik aşırı sıcağa maruz kalmanın neden olduğu sorunlardır. Eğer devam ederse bitkinlik hayati tehlike yaratabilecek güneş çarpmasına dönüşebilir. Bu sorunların her ikisi de aşırı sıcağa maruz kalmaktan kaynaklanmaktadır. Ancak, yalnızca sıcak çarpması vücut sistemlerine zarar verebilir.

Güneş çarpması olarak da adlandırılan sıcak çarpması, ısıyla ilgili en ciddi hastalıktır. Vücudun ısısı 40 derece veya daha yüksek olduğunda ortaya çıkar. Ve yaşamı tehdit edici bir tıbbi acil durum halini alır. Derhal tedavi edilmezse güneş çarpması birden fazla organ ve sisteme zarar verebilir. Beyin ve sinir sistemi, kan dolaşım sistemi, akciğer, karaciğer, böbrekler, sindirim yolu, kaslar bu durumdan kötü etkilenebilir.

Bitkinlik ise sıcak çarpmasından daha az ciddidir. Isı bitkinliğinden şüphelenen herkes derhal dinlenmeli ve su içmelidir. Semptomlar düzelmezse, sıcak çarpmasını önlemek için tıbbi yardım almak gerekir.

Ne Zaman Doktora Gitmek Gerekir?

Herhangi bir sıcak çarpması belirtisi yaşayan herkes acil tıbbi yardım almalıdır. Hasta sıcaktan bitkin düştüyse daha serin bir ortama geçmelidir. Burada dinlenmeli, sıvı tüketmeli ve daha soğuk giysiler giymelidir. Fakat belirtiler güneş çarpması seviyesine geldiyse, belirtiler kötüleşirse veya 1 saat içinde düzelmezse, hemen tıbbi yardım alın.

Bir doktor muhtemelen semptomlara dayanarak sıcaklığa bağlı bir hastalığı teşhis edebilir. Ayrıca potansiyel komplikasyonları kontrol etmek için testler yapabilirler.

Güneş Çarpması Ölüme Neden Olur mu?

Ortalamanın üstünde sıcaklıklar veya olağandışı nemli hava koşulları bazı ülkelerde her yıl 600'den fazla insanı öldürüyor. Özellikle gölge bulmanın zor olduğu ve beton, zift ağırlıklı şehirlerde bu risk daha fazladır. Çünkü beton ve zift ısıyı içine çekerek hissedilen sıcaklığı artırır, bu tip bir yolda güneş altında yürümek birçok kişiyi kötü etkiler.

Ayrıca kapalı araçlarda geçirilen zaman, küçük çocukları ve evcil hayvanları sıcak çarpması riski altında tutar. Araştırmacılar dış mekan sıcaklığı 26 derece olduğunda, kapalı bir arabanın içindeki sıcaklığın 20 dakika içinde 42 dereceye çıktığını tahmin ediyor. Dışarısı ne kadar sıcak olursa, araç içindeki sıcaklık o kadar hızlı artar. Bu çok önemli bir konudur çünkü özellikle yaz aylarında arabada bırakılan çocuk veya evcil hayvanların hayatını kaybetmesi yaygın bir sorundur.

Bunun dışında küçük yaştaki çocuklar, yaşlılar ve kronik bir hastalığı olanlar güneş çarpmasına karşı daha hassastır. Bu kişilerde sıcak çarpması iç organları daha kolay etkiler. İç organlardaki hasar ilerlediğinde ölüm riski vardır.

Güneş Çarpmasından Korunmak İçin Neler Yapılabilir?

  • Sıcaklıklar yükseldiğinde, sıcağa bağlı hastalıkların nasıl önleneceğini bilmek önemlidir. Amaç vücudu serin tutmaktır. Aşağıdaki stratejiler yardımcı olabilir:
  • Günün en sıcak saatlerinde içeride kalmak ve dışarıdayken gölgede kalmaya çalışmak
  • Yüksek sıcaklıklara maruz kalırken her saat başı 2-4 bardak su içmek
  • Sıcak günlerde açık havada çalışırken veya egzersiz yaparken sık sık ara verilmesi
  • Bol, açık renkli giysiler giymek ve sentetik karışımlardan ziyade pamuk gibi nefes alabilen kumaşlar kullanılması
  • Banyolarda daha soğuk su kullanılması
  • Yüzü güneşten korumak için geniş kenarlı bir şapka giymek
  • Kafein veya alkol içerenler dahil olmak üzere vücutta sıvı dengesini bozan içeceklerden kaçınmak
  • Günün bir bölümünü alışveriş merkezi, kütüphane veya sinema salonu gibi klimalı bir yerde geçirmek

Bunlara ek olarak çok sıcak havalarda park etmiş bir arabada kimse yalnız kalmamalıdır. Bunu yapmak özellikle 65 yaş ve üstü yaşlılar ve çocuklar için tehlikeli olabilir.

Güneş Çarpması Durumunda Hangi Bölüme Muayene Olmak Gerekir?

Gerçek güneş çarpması acil müdahale edilmesi gereken bir durumdur. Bu nedenle polikliniklere gitmek için beklenmez. Doğrudan acil servise başvurulur. Buradaki uzmanlar ihtiyaca göre başka bölümlere yönlendirebilir.

Bebek ve Çocuklarda Güneş Çarpması Olur mu?

Yaşlılar sıcak çarpması için en büyük risk altında iken bebekler ve çocuklar da risk altındadır. Özellikle, kilitli bir arabada gözetimsiz olan bebekler veya küçük çocuklar, hızlı bir şekilde sıcaklığa bağlı hastalıklara maruz kalabilir, çünkü kilitli bir arabanın iç sıcaklığı, ılımlı havalarda bile tehlikeli seviyelere yükselebilir. Ayrıca, arabalar kullanılmadığında her zaman kilitli tutulmalıdır, böylece çocuklar bunlara giremez.

Nadiren de olsa bazı bebeklerin, beşiklerinde aşırı miktarda sarıldıklarında ve kundaklandıklarında sıcak çarpmasından öldükleri bilinmektedir. Büyük çocuklar ve gençler arasında sıcak çarpması veya sıcaklığa bağlı hastalık, sıcak çevre koşullarında spor yapan sporcular için bir risktir. Vakaların çoğu Ağustos ayında futbolcularda görülür.

Güneş Çarpmasına İçin Doğal Tedavi Yöntemleri Var mı?

Evde tedavi sıcak çarpması için yeterli değildir. Sıcak çarpması belirtileri veya semptomlarınız varsa, acil tıbbi yardım alın. Diğerleri acil yardımın gelmesini beklerken sizi serinletmek için adımlardır. Tıbbi yardım beklerken herhangi bir sıvı içmeyin. Isıya bağlı hastalık belirtileri fark ederseniz, vücut ısınızı düşürün ve durumunuzun sıcak çarpmasına kadar ilerlemesini önleyin. Isı krampları veya ısı bitkinliği gibi daha düşük bir sorunda aşağıdaki adımlar vücut sıcaklığınızı düşürebilir:

  • Gölgeli veya klimalı bir yere geçin. Evde klimanız yoksa, alışveriş merkezi, sinema salonu veya halk kütüphanesi gibi klimalı bir yere gidin.
  • Islak mendil ve vantilatörle soğumaya çalışın. Isıya bağlı semptomları olan birisiyle iseniz, kişiyi nemli soğuk bezlerle silin veya bir fan ile doğrudan havalandırın.
  • Soğuk bir duş veya banyo yapın.
  • Şekerli veya alkollü içecekler içmeyin. Bu içecekler vücudun sıcaklığını kontrol etme yeteneğini körü etkileyebilir. Ayrıca, çok soğuk içecekler mide kramplarına neden olabilir.

Güneş Çarpması Kaç Günde İyileşir?

Güneş çarpması durumunda en hızlı şekilde vücut ısısını düşürmek gerekir. Isı normale döndüğünde, başka bir organ etkilenmediyse sorun biter. Fakat yine de toparlanmak, hassasiyetin ortadan kalkması bir haftayı bulabilir.

İlgili Bölümler
İlgili Hastalıklar