Dolama (Paronişi) Tedavisi

Dolama Tedavisi Hakkında

Dolama vakalarının tedavisi hastanelerde çok zor olmayan tedavi yöntemleriyle yapılıp halk arasında dolaşan eksik ve yanlış bilgilerle yapılmaya çalışılan tedavilerden daha sağlıklı ve kesindir. Dolama tedavisi yapılırken ilk dikkat edilen şey, dolamanın türüdür. Dolamının akut, kronik ya da herpetik dolama olduğuna bakılarak tedavi süreci ona göre değerlendirilir. Dolama tedavisinde ilk olarak yapılan müdahale bakterilerden dolayı iltihap kapmış bölgeye yapılan ıslak pansuman, ardından yapılan antibiyotik kullanımıdır. Tedavisi hastanelerin cildiye bölümünde alanında uzman bir dermatolog tarafından yapılabilir. Dolama sorununun 6 haftadan uzun süre alması durumunda kronik paronişi tanısı konur. Kronik paronişi tedavisi akut olan tedaviden biraz daha farklıdır. Kronik paronişi vakası genellikle farklı rahatsızlıklardan kaynaklanan bir durum olduğundan dolayı tedavisinde geçici olarak iltihaplanan bölgeye müdahale ile beraber hastalığın tümüyle tedavisi için uğraşılır.

Dolama Nedir?

Dolama, uzun kaybı ya da ölümle sonuçlanacak kadar ciddi bir hastalık olmamasına rağmen yaşam kalitesini oldukça olumsuz bir şekilde etkileyen bir hastalıktır. genel olarak parmak uç boğumlarının bakteriyel enfeksiyon kapması sonucu oluşur. Parmak uç boğumlarında bakteri üremesi sonucu iltihap alanı oluşur ve tırnak altlarına kadar yayıldığı bir durum görülebilir. Bu durum hataya oldukça fazla bir ağrı, şişme ve morarma yaşatır. Genel oluşum sebepleri arasında bakteriyel enfeksiyonlar, mantar enfeksiyonları ve uzun süre temizlik malzemelerine maruz kalma vardır. Dolamanın tedavi süreci belirlenirken neden olduğu durum ve ne kadar uzun sürede olduğuna göre ayrılır ve 3 türe ayrılır. Bu türlere göre tedavi yapılır. Dolama:

• Akut paronişi
• Kronik paronişi
• Herpetik paronişi olmak üzere 3 türe ayrılır.

Akut Dolama

Akut dolama genellikle sadece bir tırnakta görülen dolama türüdür. Bu tür hem bebeklerde hem çocuklar da hem de yetişkinlerde görülebilir. Bunun yanı sıra cinsiyetten bağımsızdır. Genellikle daha hafif geçen ve tedavisi kronik akuta göre daha rahat olan bir dolama türüdür.

Akut dolamanın oluşma sebepleri daha sık rastlandığı kişiler şu gibi sıralanabilir:

• Tırnak yeme alışkanlığı olan kişiler
• Sürekli parmaklarını emen çocuklarda
• Bakteriyel ortamlarda manikür ve pedikür yapmak
• Kırık ve çıkıklardan sonra parmakların alçıya alınmasından sonra orada bakterilerin üremesi sonucu bakterilerin üremesi

Kronik Dolama

Kronik dolama akut dolama gibi herhangi bir olay sonucu değil bir süreç sonucu oluşur. Kişilerin iş hayatlarından dolayı yakalandığı hastalıklardan birisidir kronik dolama. Genellikle bakterilerin fazla bulunduğu ortamlarda çalışan ve iş güvenliği tam olmayan kişilerde görülen bir rahatsızlıktır. Kronik dolama akut dolamaya göre daha uzun sürer ve sürekli tekrarlanabilir. Çiftçiler, inşaat işçileri, ev hanımları ve temizlik malzemeleriyle sürekli olarak uğraşmak zorunda kalan kişilerde görülen dolama türüdür.

Herpetik Dolama

Herpetik dolama çocuklarda ve ergenlerde nadir görülen bir dolama türüdür. Herpes virüsü tip 1 ve tip 2’nin neden olduğu bir parmak enfeksiyonudur. Bu virüs grubunun tek konakçısı insandır ve herpetik dolamanın oluşma sebebidir. Çocukluk çağında nadir görülen bir durum olduğu için tanısının konulması da oldukça güç bir hastalıktır. Tedavisinde genellikle antiviral ilaçlar kullanılmaktadır. Herpetik dolama yine diğer dolama türleri gibi ağrıya ve şişkinliklere neden olmaktadır. Bulaşıcılığı çok fazla olmasından dolayı herpetik dolama görülen kişilerden uzak durulmalı ve temas etmek zorunda kalınan durumlarda oldukça dikkatli olunmalı ve koruyucu önlem alınmalıdır. Yine bağışıklık sistemi zayıf olan çocuklarda özellikle bu durumun olmaması için ekstra önlem alınması gerekmektedir.

Dolama Neden Olur?

Halk arasında daha çok dolama hastalığı olarak bilinen paronişi rahatsızlığı türlerine göre ayrılır ve her türün oluşum sebebine göre farklı oluşma nedenleri ile farklı tedavi yöntemleri bulunmaktadır. Akut dolama olan kişilerde bu rahatsızlığın oluşma sebebi genellikle tırnak yeme alışkanlığı olan kişilerde, sürekli parmak uçlarını emen çocuklarda ve pedikür ve manikür yapılan ortamın steril olmamasından kaynaklanır. Her yaştan insanda görülebilen bir durum olduğundan dolayı en çok rastlanan dolama türüdür. Kronik dolama türü ise akut dolamadan biraz daha az görülen, daha ağrılı ve uzun süren dolama türüdür. Kronik dolamanın oluşum nedeni çoğunlukla kişilerin uzun süre bakteri oluşumuna maruz kalmaları ya da temizlik malzemeleriyle uzun süre uğraşmalarıdır. Son olarak herpetik dolama ise diğerlerinden biraz daha farklıdır ve en nadir görülen türdür. Yine diğer türler gibi ağrı ve şişkinliğe neden olmakla beraber tanısının konulması oldukça zor olan bir durumdur. Genel olarak dolamayı oluşturan durumlar bakteri, mantar ve virüs enfeksiyonlardır.

Bakteriyel Enfeksiyon

Bakteriyel enfeksiyon sonucu dolama oluşma sık rastlanan bir durumdur. Bu sebepten dolayı oluşmuş dolama türleri hem doğal yöntemlerle hem de medikal yöntemlerle tedavi edilebilir. Bakterilerin çok sık bulunduğu umumi ve özel tuvaletler, hava ve toplu kullanılan ortamlarda fazla sayıda bakteri olabildiği için dolamaya neden olma ihtimalleri oldukça yüksektir. Antibakteriyel uygulamalarla giderilebiliecek bir durumdur; fakat stafilokok bakteri sonucu ortaya çıkmış dolama türleri ciltle bütünleşerek sertleşmeye de neden oldukları için cerrahi müdahale yapılması şarttır. Kırık, çıkık gibi alçı yapılmasını gerektiren rahatsızlıklar sonucu parmaklar uzun süre havasız kaldığı için bakteri üremesi oldukça fazladır. Bu durumda parmak uçlarında bakteriyel enfeksiyonlar sonucu dolama görülebilir.

Kimyasallara Maruz Kalma

Uzun süre kimyasallarla ya da temizlik malzemelerine maruz kalmak ister istemez deriyi tahriş eder ve alt deri biraz açığa çıkar. Bunun sonucunda en ufak bakteri çoğalmasına karşı bile savunmasız duruma geçer ve bu durum zamanla dolamaya neden olur. Çoğunlukla ev hanımları gibi kimyasallarla uzun süre çalışan kişilerde görülen bir dolama türüdür.

Mantar Enfeksiyonu

Mantar enfeksiyonları çoğunlukla kronik dolamaya neden olan bir enfeksiyon türüdür. Bacak arasında ya da vücudun başka yerlerinde çıkan mantarlar yoğun bir kaşınma yarattığı için insanlar ister istemez kaşırlar ve bu durumda mantarın vücudun diğer yerlerine de bulaşmasını sağlar. Bu durum en çok parmak uçlarını etkiler. Parmak uçlarında biriken mantarlar derinin altına hatta tırnakların altına kadar ilerleyerek kronik paronişi’ye neden olurlar. Özellikle dolamanın sürekli olarak tekrarlandığı kişilerde en çok görülen enfeksiyon türü mantar enfeksiyonudur.

Dolama Belirtileri Nelerdir?

Dolamanın görülmesi durumunda kişide birçok belirti görülür. Bu belirtilerin yaşam kalitesinin daha da düşmesine neden olmaması için dikkate alınması gerekir ve belirtilerin görülmesi durumunda mutlaka bir doktora muayene olunması gerekmektedir. Dolama belirtilerinden bazıları şunlardır:

• Dolamanın görüldüğü parmakta zonklama ve ağrı
• Başparmak ve işaret parmak dolamanın en sık görüldüğü parmaktır
• Kızarıklık
• Şişkinlik
• Parmakta hassasiyet
• Enfeksiyonun yayılması ile beraber parmakta hassasiyet oluşumu
• Parmağın gergin ve parlak olması
• Yorgunluk
• Titreme
• Terlemenin fazla olması

Dolama Tedavi Türleri

Dolama hastalığı çok sık görülen ve hakkında yeterince bilgi sahibi olmadıkça tedaviye edilemeyen bir hastalıktır. Her tedavi türü her dolama türüne iyi gelmemektedir. Dolamanın tedavi edilebilmesi için öncelikle kaynaklandığı sebebin iyi bilinmesi gerekir ve ileride tekrarlanıp kronik dolama haline gelmemesi için önlem alınmalıdır. Dolama tedavisi genellikle ilaçlarla ve doğal yöntemlerle yapılır fakat bazı durumlarda cerrahi müdahaleye de gerek olabilir. Dolama tedavi edilirken ilk yapılan tedavi türü ıslak pansuman uygulamasıdır ve ardından antibiyotik uygulamasıdır. Dolamanın geçmemesi halinde cerrahi operasyona gerek duyulabilir. Dolamanın daha çabuk iyileşebilmesi için kan akışının o bölgede yavaşlaması gerek ve parmak ya havada tutulur ya da olabildiğince hareketsiz kalınması gerekmektedir.

Islak pansuman uygulaması, antibiyotik uygulaması ya da cerrahi operasyonlardan sonra da hem tekrarlanmaması için hem de daha çabuk iyileşmesi için şunların yapılması tavsiye edilmektedir:

• Hareketsiz kalmak
• Parmakların kalp seviyesinin üstünde tutarak şişkinliğin azalmasını sağlamak
• Uygulamalardan sonra aparat kullanmak daha hareketsiz bir şekilde ve daha uzun süre elleri yukarıda tutmaya yardımcı olur
• Sigara ve alkolün azaltılması
• İlaçların aksatılmaması
• Ağrı ve zonklamalar için ağrı kesici kullanmak

Islak Pansuman Uygulaması

Islak pansuman uygulaması yarayı nemli tutmak ve pansuman içerisindeki antibiyotiklerle de yaradaki bakterilerin etkisini azaltmaktadır. Akut dolamanın görüldüğü hastalarda yapılması gereken ilk uygulama ıslak pansuman uygulamasıdır. Yapılan ıslak pansuman iki saatte bir değiştirilmesi gerekmektedir. Tek başına çok büyük etkisi olmadığı için bununla beraber antibiyotik uygulama da yapılması gerekmektedir.

Antibiyotik Tedavisi

Antibiyotik tedavisi bakteriyel enfeksiyonlardan ya da mantar enfeksiyonlarından kaynaklanan dolamanın oluşmasından sonra yapılan tedavi türüdür. Antibiyotik tedavisi ile bölgede artan bakteri ve mantar sayısının azaltılması ve nihayetinde yok edilmesi hedeflenmektedir. Bu tedavi ıslak pansuman uygulaması ile beraber yapılması daha çok tercih edilen bir tedavi türüdür. Antibiyotik tedavisi genellikle hastada etkilenen bölgeyi saran bir selülit varsa ya da periferik vasküler hastalık varsa yapılır. Islak pansuman uygulamasının tek başına yeterli olduğu ve dolamanın daha en başta olduğu türlerde uygulanmasına pek gerek kalmaz.

Cerrahi Tedavi

Dolamanın tedavisi çoğunlukla ıslak pansuman uygulaması ya da antibiyotik tedavi ile yapılabilse de yaşam kalitesini oldukça düşüren ve genellikle virüslerden kaynaklanan dolama türünde cerrahi müdahale gerekebilir. Bu tür tedavilerde ıslak pansuman uygulaması ya da antibiyotik tedavi işe yaramaz.

Dolamanın oluşmasına sebep olan faktörün virüs olduğu tespit edilmesi halinde doktor tarafından parmaktaki iltihap akıtılır. Bu tedavinin kesinlikle evde yapılamaması gerekir ve alanında uzman bir doktor tarafından yapılması gerekir; çünkü virüslere bağlı oluşan bu dolama türü oldukça bulaşıcıdır. Cerrahi tedavi çoğunlukla virüslere bağlı olarak oluşan dolamalarda ilk kullanılan tedavi türüdür; fakat bazen sebebi tam olarak anlaşılamayan dolamalarda da en son çare olarak kullanılır.

Dolama Tedavisi Öncesi

Dolama oluşma durumu nedeni farklılık gösterdiğinden ciddiyeti de oldukça değişebilir. Dışarıdan bakıldığında kolay kolay anlaşılmayacağı için bir dermatoloğa muayene olunması gerekmektedir. Aksi takdirde akut dolama durumu oluşmasında bile doğru bir tedavi uygulanmazsa bu durum kronik dolama haline gelir ve yaşam kalitesini oldukça kötü bir şekilde etkiler. Dolama tedavisi öncesi doktorlar genellikle durumun neden kaynaklandığını bulmak için ilk önce gözle fiziki bir muayene yapar. Eğer dolama sebebi tam anlaşılmazsa, gerektiğinde parmak uçlarından bir miktar örnek alınarak incelenebilir de. Bu sayede tedavi yöntemi de doğru şekilde belirlenmiş olur.

Fiziki Muayene

Dolama tırnakların kenarında bakteriyel, mantar ya da virüs enfeksiyonlarının sebep olduğu bir hastalık olduğu için hastalığın hangi aşamada olduğu ya da nasıl tedavi edilmesi gerektiği gözle ya da elle muayene edilerek kolayca tespit edilebilir. Tespitten sonra tedavi yöntemini belirlenir.

Tedavi Yönteminin Belirlenmesi

Dolamaya neden olan birçok faktörün bulunmasından dolayı hastalığın giderilmesinde kullanılan tedavi yönteminin oldukça önemli bir etkisi vardır. Dolama bakteriyel enfeksiyondan mı, mantar enfeksiyondan mı ya da virüs enfeksiyonundan mı kaynaklandığı belirlendikten sonra ıslak pansuman uygulaması, antibiyotik tedavi ya da cerrahi operasyonlardan bir tanesi uygulanır.

Dolama Tedavi Sonrası

Dolamanın kaynaklandığı neden tespit edilip tedavi edildikten sonra durumun bir daha tekrarlanmaması için tedaviden sonrada dikkat edilmesi gereken birçok unsur bulunmaktadır.

Dolama her ne kadar iyileşti gibi görünse de kaynaklandığı neden tamamen ortadan kaldırılmadan tekrarlanma ihtimali oldukça yüksektir.

İyileşme Süreci

Dolama tedavisi yapıldıktan iyileşme süreci oldukça önemlidir. Dolamanın tedavi yöntemi her ne olursa olsun iyileşme süreci, doktor ile sürekli bir temas halinde olarak geçmesi gerekir, aksi takdirde tekrarlanabilir. Islak pansuman uygulaması ile tedavi edilebilecek akut dolama durumu kısa sürede iyileşir ve bu iyileşme sürecinde ıslak pansuman 2 saatte bir değiştirilmelidir. Antibiyotik tedavi sürecinde ise hem ıslak pansuman tedavisi hem de antibiyotik tedavi kullanılabilir. Bu durumda dolama durumu dışarıdan geçiyor gibi görünse de kullanılan antibiyotikler tamamen bitmeden ya da doktor tavsiyesi olmadan bırakıldığı takdirde tekrar etme riski oldukça yüksektir. Aynı şekilde virüslerden kaynaklanan ve bulaşma riski oldukça yüksek olan herpetik dolamanın tedavisinden sonraki iyileşme sürecinde olabildiğince temastan kaçınılmalı ve kullanılan ilaçlar doktor tavsiyesi olmadan ya da bitmeden bırakılmaması gerekmektedir.

Dikkat Edilmesi Gerekenler

Dolama hastalığına neden olan birçok faktör olduğundan dolayı tekrar etme riski oldukça yüksektir. Dolama tamamen iyileşse bile, oluşmasına neden olan bakteri, mantar ya da virüs enfeksiyonlarının oluşma ihtimali olan ortamlardan ve hareketlerden kaçınılması gerekmektedir. İyileşme sonrası bu enfeksiyonlara ortam hazırlayan sigara ve alkolden uzak durulması gerekmektedir. Tedaviden sonra parmaklardaki kan akışını yavaşlatmak için buz uygulaması, parmakların yukarıda tutulması ya da çok fazla hareket etmemek de dikkat edilmesi gereken durumlar arasındadır.

Dolama Komplikasyonları

Dolama rahatsızlığı yeteri kadar tedavi edilmediğinde ya da kullanılan ilaçlar yarıda kesilmesi durumunda oldukça ciddi rahatsızlıklara neden olabilmektedir. Parmaklarda yağ torbalarının oluşmasına neden olabileceği gibi tendon enfeksiyonlarına da neden olabilir. Özellikle kronik dolama durumunda tedavinin eksik ya da yanlış yapılması durumunda ortaya çıkan en büyük komplikasyon ise tırnak distrofisidir.

Sık Sorulan Sorular

Halk arasında sık görülen ve alışıldık bir hastalık olmasına karşı tedavi yöntemleri konusunda oldukça eksik ve yanlış bilgiler bulunan bir hastalıktır. Tedavi edilmeye çalışılırken dışarıdan kolay kolay anlaşılmayacak bir hastalık olduğu için her tedavi türü uygulanamaz. Bu konudaki soruların alanında uzman bir dermatoloğa sorularak ya da bilinçli ve bilimsel kaynağı olan bir araştırmayla cevaplanması gerekmektedir.

Dolama tedavi süresi nedir?

Dolamaya neden olan olayın belirlenmesinden sonra yapılacak tedavi süresi ve dolamanın hangi aşamada olduğu tedavi süresini de belirler. Genellikle akut dolama türü görüldüğünden en kısa süren tedavi süresi 10 ile 15 gün arasındadır. Kronik ve herpetik dolama türünde ise tedavi süreci daha da uzayabilmektedir. Tedavi sürecinde kullanılan ilaçların iyileşmiş gibi görünse dahi kullanılması hem tedavinin daha kısa sürmesini hem de bir daha tekrarlanmamasını sağlar.

Dolama tedavisi sonrası bölgede iz kalır mı?

Vücudumuz sürekli olarak kendisini yenileyen bir sistemler bütünü olduğu için hastalıkların deri kaybına neden olmadığı sürece sürekli olarak kendisini yenilerek ve yara izi bırakmaz. Dolama hastalığında da parmak uçlarında biriken bakterilerin, mantarların ya da virüslerin tamamen yok olmasıyla sonuçlanan bir tedavisi yapılırsa çoğunlukla deri kaybı gözlenmez ve yara izi kalmaz. Virüslerden kaynaklanan dolama türünde cerrahi operasyon uygulandığı için tedaviden sonra gözle görülemeyecek kadar ufak bir yara izi kalabilir. Bunun dışında eğer dolamaya neden olan unsur fazlaca kimyasala maruz kalmak ise bu dolamadan bağımsız olarak deri kaybına neden olduğu için tedavisinden sonra kimyasalların bıraktığı bir yara izi kalabilir.

Dolama tekrar eder mi?

Özellikle herpetik dolama türünde hastalığın tekrar etmesi oldukça sık rastlanan bir durumdur. Dolamaya neden olan bakteri, mantar ya da virüslerin bölgeden tam temizlenmemesi tekrarına neden olur. Bu durumu doğuran eksik tedavi ya da ilaçların bitmeden bırakılması dolamayı kronik hale getirir. Dolama tamamen iyileştikten sonra eğer yine bakteri enfeksiyonlarına neden olabilecek ortamlarda bulunmak, mantar enfeksiyonlarına neden olabilecek ortamlarda bulunmak ya da kimyasallara maruz kalmak dolamanın aynı parmakta ya da farklı bir parmakta tekrar oluşmasına neden olabilir. Herpetik dolama durumu çok bulaşıcı olduğundan dolayı hem hastanın kendisinde hem de başka birisinde oluşma riski oldukça yüksektir.

Dolama tedavi edilmezse ne olur?

Dolamanın eksik ya da yanlış tedavi edilmesi birçok komplikasyona neden olur. Dolamanın neden olduğu ağrı, sızı ve şişkinlik artar. Devamında eğer akut dolama ise bile kronik dolama haline gelir ve tedavisi bir miktar daha zorlaşır. Bununla beraber dolamanın tedavi edilmemesi ya da eksik ve yanlış tedavi edilmesi durumunda yol açtığı hastalıklardan en çok karşılaşılan tendon enfeksiyonları ve tırnak distrofisidir.

Dolama bulaşıcı bir hastalık mıdır?

Dolama bulaşıcı bir hastalıktır. Özellikle herpetik dolama durumu oldukça tehlikeli bir bulaşma ihtimaline sahiptir. Bunun yanı sıra mantar ve bakteriyel enfeksiyonlardan dolayı kaynaklanan dolama türleri de bulaşıcıdır. Bulaşma hem başkasına olabilir hem de kişinin kendisine olabilir.

Dolama tedavisi için hangi bölüme gitmek gerekir?

Dolama tedavisi, hastanelerin cildiye (dermatoloji) bölümlerinde alanında uzman dermatologlar tarafından yapılmaktadır.

Dolama risk faktörleri nelerdir?

Dolamanın neden olduğu birçok rahatsız edici durum olduğu gibi dolamaya neden olan birçok risk faktörü de bulunmaktadır. Bu risk faktörlerinin en çok bilinenleri ise umumi tuvaletler ve ortak yaşam alanlarıdır. Buralarda oldukça fazla bakteri ve mantar kolonileri barınır. Bunun dışında mesleklerden dolayı da dolamanın oluşma ihtimali yüksektir. Çiftçilik, inşaat işçiliği, ev hanımları ve kimyasala uzun süre maruz kalınan meslekler de dolama risk faktörleri arasındadır.

Dolama evde tedavi edilebilir mi?

Dolama hakkında birçok yanlış ve eksik bilginin bulunmasından dolayı evde tedaviden daha önce hastanede tedavi tercih edilmelidir. Dolamaya neden olanın bakteri mi, mantar mı yoksa virüs mü olduğu dışarıdan tespit edilmesi oldukça zordur. Dolamanın iltihaplı olmaması durumunda evde yapılabilecek bazı doğal tedavi yöntemleri de mevcuttur. Bunlardan en çok önerileni, limon ve karbonat karışımı ile pirinç unu ve keten tohumu yağıdır.

Limon ve karbonat karışımı, antibakteriyel özelliği sayesinde dolamaya neden olan enfeksiyonun azaltan bir özelliğe sahiptir. Pirinç unu ve keten tohumu yağının karışımı ile elde edilen hamurun parmak uçlarında dolamanın meydana geldiği yere parmağa sarılması oradaki enfeksiyonun azalmasına yardımcı olur.